รามอินทรา-วัชรพล: จากทุ่งร้างสู่เมืองคนรุ่นใหม่ วิวัฒนาการบ้านจัดสรร ย่านแห่งอนาคตของกรุงเทพฯ

24 มีนาคม 2025

2284 อ่านข่าวนี้

ทำไมรามอินทรา-วัชรพลจึงเป็นย่านสำคัญของหมู่บ้านจัดสรร

รามอินทรา-วัชรพลเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่ได้รับการพัฒนาให้กลายเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยสำคัญของกรุงเทพฯ โดยเฉพาะในกลุ่มชนชั้นกลาง ด้วยโครงสร้างพื้นฐานที่เอื้อต่อการอยู่อาศัย เช่น

โครงข่ายถนนที่เชื่อมต่อกับถนนสายหลักหลายสาย
การเข้าถึงระบบขนส่งมวลชน เช่น รถไฟฟ้าสายสีชมพู
สิ่งอำนวยความสะดวกที่ครบครัน ได้แก่ ศูนย์การค้า โรงเรียน โรงพยาบาล และสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ

การเติบโตของพื้นที่นี้ได้รับแรงหนุนจากการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการเปลี่ยนแปลงของค่านิยมในการอยู่อาศัยของคนเมือง ทำให้รามอินทรา-วัชรพลกลายเป็นทำเลทองของหมู่บ้านจัดสรรในปัจจุบัน

การขยายตัวของย่านรามอินทรา-วัชรพลในบริบทของเมืองขยาย

การเติบโตจากพื้นที่ชานเมืองสู่ศูนย์กลางของชนชั้นกลาง

ก่อนที่ย่านรามอินทรา-วัชรพลจะกลายเป็นพื้นที่อยู่อาศัยที่สำคัญ เดิมทีเป็นพื้นที่ชานเมืองที่มีประชากรอยู่อาศัยไม่หนาแน่นมากนัก เป็นพื้นที่ที่เติบโตต่อเนื่องมาจากย่านพหลโยธิน บางเขน ดอนเมือง แต่เมื่อมีการพัฒนาทางเศรษฐกิจและระบบสาธารณูปโภค พื้นที่นี้ก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไป ไม่ว่าจะเป็น

การเปิดศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา รามอินทรา ในปี พ.ศ. 2536 และ ศูนย์การค้าแฟชั่นไอส์แลนด์ ในปี พ.ศ. 2538 ทำให้เกิดความเจริญในพื้นที่
มีการก่อสร้างอาคารพาณิชย์และโครงการหมู่บ้านจัดสรรตามแนวถนนรามอินทรา
พื้นที่รามอินทรา กม.1-7 มีการเติบโตของอสังหาริมทรัพย์อย่างรวดเร็วตามข้อมูลจากเว็บไซต์ DDproperty

การพัฒนาดังกล่าวส่งผลให้พื้นที่นี้กลายเป็นจุดหมายของผู้ที่ต้องการที่อยู่อาศัยในสภาพแวดล้อมที่สะดวกสบาย

พัฒนาการของหมู่บ้านจัดสรรในประเทศไทย

หากมองย้อนกลับไปถึงที่มาที่ไปของหมู่บ้านจัดสรรที่เรียงรายตลอดแนวถนนเหล่านี้ ต้องเท้าความถึงการเติบโตของระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม การประกอบอาชีพแบบใหม่ และวัฒนธรรมการบริโภคตั้งแต่ช่วงประมาณทศวรรษ 2510 เป็นต้นมา

ต้นกำเนิดของหมู่บ้านจัดสรรในไทย

โครงการหมู่บ้านจัดสรรแห่งแรกในประเทศไทยคือ หมู่บ้านพิบูลย์เวศม์ (พ.ศ. 2497) ตั้งอยู่บนพื้นที่ 80 ไร่ ในย่านพระโขนง สุขุมวิท 71 โดยมีลักษณะเป็นบ้านเดี่ยวชั้นเดียวใต้ถุนโล่ง สร้างด้วยไม้ ขนาดประมาณ 114 ตารางวา มีจำนวน 258 หลังคาเรือน สร้างขึ้นเพื่อรองรับผู้คนจากชนบทที่โยกย้ายเข้ามาในเมืองหลวง นับว่าเป็นโครงการนำร่องที่พักอาศัยประเภทเช่าซื้อ โดยมีธนาคารอาคารสงเคราะห์เป็นผู้รับผิดชอบโครงการ

ต่อมา ปี พ.ศ. 2509 มีการก่อตั้งหมู่บ้านจัดสรรที่ดำเนินการโดยเอกชนแห่งแรก ได้แก่

หมู่บ้านมิตรภาพ ซึ่งสร้างโดยบริษัทเซาท์อีสท์เอเชียก่อสร้าง จำกัด ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลสหรัฐอเมริกา เพื่อให้เป็นที่อยู่อาศัยของผู้มีรายได้น้อย

การเติบโตของหมู่บ้านจัดสรรในช่วงทศวรรษ 2510-2520

ในช่วง พ.ศ. 2510-2515 การพัฒนาโครงการหมู่บ้านจัดสรรเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว
วิทยานิพนธ์เรื่องทัศนคติของผู้ประกอบการเกี่ยวกับข้อกำหนดจัดสรรที่ดิน พุทธศักราช 2535 ของชมขวัญ ชำนิประศาสน์ อธิบายว่า สัญญาณของความต้องการเป็นเจ้าของหมู่บ้าฯจัดสรรคือความสำเร็จของโครงการหมู่บ้านนักกีฬาคลองจั่น ที่ได้รับความนิยมสูง มีผู้ยื่นจองบ้านมากกว่าจำนวนสิทธิ์ถึง 10 เท่า
ส่งผลให้เกิดโครงการบ้านจัดสรรอื่นๆ เช่น หมู่บ้านพรสว่างนิเวศน์ (สำโรง) หมู่บ้านศานตินิเวศน์ (บางแค) หมู่บ้านมิตรภาพ (อ่อนนุช) หมู่บ้านเปรมฤทัย (บางนา-ตราด)

การพัฒนาโครงการหมู่บ้านจัดสรรในช่วงทศวรรษ 2520-2530

บ้านจัดสรรได้รับอิทธิพลจากเศรษฐกิจทุนนิยม และการขยายตัวของธุรกิจอสังหาริมทรัพย์
งานวิจัย “บ้านคือวิมานของเรา: ความคิดเกี่ยวกับบ้านและครอบครัวของชนชั้นกลางไทย” พบว่าค่านิยมเกี่ยวกับ “บ้านเดี่ยว” ในฐานะสัญลักษณ์ของครอบครัวเริ่มชัดเจนขึ้นในช่วง พ.ศ. 2520

หมู่บ้านจัดสรรกับโลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงของสังคม

บทบาทของสถาบันการเงินและการสนับสนุนสินเชื่อ

พ.ศ. 2512 เนื่องมาจากภาวะเศรษฐกิจค่อนข้างดี ธนาคารพาณิชย์และบริษัทเงินทุนมีสภาพคล่อง ทำให้โครงการสินเชื่อสำหรับบ้านจัดสรรเติบโตอย่างก้าวกระโดด เกิดโครงการสินเชื่อระยะยาวสำหรับหมู่บ้านจัดสรร โดยมีอัตราดอกเบี้ย 12-15% ต่อปี
จึงทำให้เกิดโครงการหมู่บ้านจัดสรรขนาดใหญ่ ราว 40 โครงการ แถบชานเมืองตอนเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของกรุงเทพฯ เช่น หมู่บ้านเมืองทอง หมู่บ้าน ช.อมรพันธ์ หมู่บ้านปัฏฐวิกรณ์ หมู่บ้านสวนสน หมู่บ้านรามอินทรา หมู่บ้านเสรี
ในปี พ.ศ.2525 เกิดนวัตกรรมใหม่ นั่นคือ หมู่บ้านเสนานิเวศน์ ที่มีพื้นที่ส่วนกลาง สระว่ายน้ำ บ้านตัวอย่างให้เข้าชมก่อนตัดสินใจ ซึ่งถือเป็นต้นแบบของหมู่บ้านจัดสรรอย่างที่คุ้นเคยกันดีในปัจจุบัน

การเปลี่ยนแปลงของแนวคิดเรื่องบ้านและครอบครัว

ณัฐฏพงษ์ สกุลเลี่ยว ได้ทำการศึกษานิตยสารบ้านและสวน ฉบับที่เผยแพร่ในช่วงปี พศ. 2520-2540 ควบคู่ไปกับการศึกษาความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจการเมืองของสังคมไทย พบว่า ภาพจำของครอบครัวแบบพ่อแม่ลูก อาศัยอยู่ในบ้านเดี่ยว มีสัตว์เลี้ยง 1 ตัว เริ่มเกิดขึ้นในช่วงหลังปี พศ. 2500 และชัดเจนขึ้นในช่วง พ.ศ.2520 เพราะการเติบโตของบ้านจัดสรรในประเทศไทย

แนวคิด “บ้านคือพื้นที่ส่วนตัว” (Private Space) ได้รับความนิยมมากขึ้น
คนต้องการที่อยู่อาศัยที่สามารถแยกตัวจากพื้นที่สาธารณะและมีความเป็นส่วนตัวมากขึ้น
บ้านกลายเป็นสัญลักษณ์ของชนชั้นกลางที่มีสถานะทางเศรษฐกิจมั่นคง

บทสรุป

การขยายตัวของหมู่บ้านจัดสรรในกรุงเทพฯ ไม่เพียงสะท้อนถึงการเติบโตของเมืองเท่านั้น แต่ยังแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของค่านิยมและแนวคิดเกี่ยวกับการใช้ชีวิตของชนชั้นกลาง

ข้อสังเกตที่สำคัญ

รามอินทรา-วัชรพลเติบโตขึ้นจากการพัฒนาเศรษฐกิจและระบบคมนาคม ป็นหนึ่งตัวเลือกอันดับต้นๆ ที่หลายคนอยากมาลงหลักปักฐาน
พฤติกรรมการอยู่อาศัยของชนชั้นกลางเปลี่ยนแปลงไปตามแนวคิดเรื่อง private space
บ้านจัดสรรกลายเป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคงทางเศรษฐกิจ

คำถามปลายเปิด

อนาคตของหมู่บ้านจัดสรรจะเป็นอย่างไรเมื่อกรุงเทพฯ เติบโตขึ้น?
บ้านจัดสรรจะยังคงเป็นตัวเลือกหลัก หรือจะถูกแทนที่ด้วยคอนโดมิเนียมและอพาร์ตเมนต์?

ข้อคิดส่งท้าย

รามอินทรา-วัชรพล เป็นตัวอย่างของพื้นที่ที่แสดงให้เห็นถึง การเปลี่ยนแปลงของเมือง และ บทบาทของชนชั้นกลางในระบบเศรษฐกิจสมัยใหม่ การขยายตัวของหมู่บ้านจัดสรรในพื้นที่นี้เป็นปรากฏการณ์ที่สะท้อนถึงแนวโน้มของเมืองที่ยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่องในอนาคต

ข้อมูลอ้างอิง

http://housingvm.nha.co.th/VM_2a.html

http://housingvm.nha.co.th/VM_5b.html

https://cuir.car.chula.ac.th/dspace/bitstream/123456789/37132/5/Chomkwan_ch_ch3.pdf

https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jssnu/article/download/242254/171222/900062

https://so06.tci-thaijo.org/index.php/thaikhadijournal/article/download/257926/173709/955688

www.ddproperty.com/areainsider/รามอินทรา/article/รู้จักย่านรามอินทราแบบ-5608

www.ghbank.co.th/information/timeline/act7/

www.kasikornbank.com/th/propertyforsale/article/pages/ramintra-areas-for-living.aspx

www.silpa-mag.com/history/article_115138

www.the101.world/nattaphong-sakulleaw-interview