จุดประกายการจัดความรู้สู่ความยั่งยืน ที่พิพิธภัณฑ์การเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แหล่งเรียนรู้ที่มีชีวิต

ท่ามกลางกระแสโลกที่ให้ความสำคัญกับ "ความยั่งยืน" มากยิ่งขึ้น การเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ที่สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้และสร้างแรงบันดาลใจจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยสื่อสารเรื่องราวความยั่งยืนสู่เยาวชนที่สนใจ ซึ่งพิพิธภัณฑ์การเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จ.ปทุมธานี เป็นอีกหนึ่งแหล่งเรียนรู้ที่เต็มไปด้วยองค์ความรู้ด้านเกษตรและความยั่งยืนอันน่าสนใจที่สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) หรือ OKMD ได้ร่วมกับสำนักงานพิพิธภัณฑ์เกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (องค์การมหาชน) จัดกิจกรรมการเรียนรู้สู้ความยั่งยืนขึ้น เพื่อนำเยาวชนและผู้สนใจไปเรียนรู้นอกห้องเรียนจากสถานที่จริงแห่งนี้

พิพิธภัณฑ์เกษตรเฉลิมพระเกียรติฯ นั้นไม่ได้เป็นเพียงสถานที่จัดแสดงนิทรรศการ แต่เป็น แหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียนที่รอให้ทุกคนเข้าไปค้นพบ เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการเกษตรและเรื่องราวความสำคัญของการเกษตรกับสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ด้านเกษตรและเศรษฐกิจพอเพียง และการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญา นวัตกรรมเกษตร สู่การปฏิบัติและปรับประยุกต์ใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน ในรูปแบบพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต ประกอบด้วยพิพิธภัณฑ์ในอาคาร อาทิ ‘พิพิธภัณฑ์ในหลวงรักเรา’ที่จะได้เรียนรู้พระอัจฉริยภาพของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ด้านการเกษตร และเพลิดเพลินกับภาพยนตร์แอนิเมชั่น 3 มิติที่บอกเล่าเรื่องราวต่างๆที่แตกต่างกันไปในแต่ละเรื่อง และพิพิธภัณฑ์กลางแจ้ง ซึ่งแต่ละกิจกรรมล้วนมีองค์ความรู้ที่น่าสนใจที่เกิดขึ้นที่สามารถนำไปจัดการความรู้และสื่อสาร/ถ่ายทอดเรื่องราวในมุมมองที่แตกต่างกันได้กิจกรรมการเรียนรู้สู้ความยั่งยืน

สำหรับกิจกรรมการเรียนรู้สู้ความยั่งยืนครั้งนี้ ได้นำผู้เข้าร่วมกิจกรรมไปสัมผัสประสบการณ์การเรียนรู้ที่หลากหลายภายในพิพิธภัณฑ์ เริ่มต้นจากการ "เปิดโลกทัศน์" ด้วยภาพยนตร์ 3 มิติเรื่อง "เมล็ดสุดท้าย" ที่ฉายภาพอนาคตและกระตุ้นจิตสำนึกถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ "เมล็ดพันธุ์" ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการเกษตรและความมั่นคงทางอาหาร สร้างความเพลิดเพลินและข้อคิดให้กับผู้รับชม ซึ่งนอกจากภาพยนตร์เรื่องนี้แล้วทางพิพิธภัณฑ์ยังมีภาพยนตร์เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจอีก อาทิ เรื่องของพ่อในบ้านของเรา ทรัพย์ดิน สินน้ำ แกล้งดินเปลี่ยนดินให้เป็นทอง คิดถึงมิลืมเลือนฯลฯ

จากนั้น ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้หลักการทรงงานอันลึกซึ้งของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ผ่านนิทรรศการ "ในหลวงรักเรา" ซึ่งเป็น "แหล่งรวมองค์ความรู้" เกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการพัฒนาอย่างยั่งยืน ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในทุกบริบทของชีวิต

การเยี่ยมชม "โซนวิถีเกษตรของพ่อ" เป็นการเจาะลึกถึงพระอัจฉริยภาพด้านการจัดการ "ดิน น้ำ ป่า และคน" จากโครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ซึ่งเป็น "ต้นแบบแห่งการเรียนรู้" ในการทำการเกษตรอย่างยั่งยืน โดยเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและการสร้างมูลค่าเพิ่มจากผลผลิตทางการเกษตร

อีกหนึ่งหัวใจสำคัญของการเรียนรู้ในกิจกรรมครั้งนี้ที่พิพิธภัณฑ์เกษตรฯ คือการเปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมได้ "ลงมือปฏิบัติ" จริง ผ่านกิจกรรมการปลูกผักในพื้นที่ขนาดเล็กไม่ว่าจะเป็น "การทำสารพัดงอก" และ "การปลูกผักคอนโด" ซึ่งเป็นประสบการณ์ตรงที่ช่วยให้เข้าใจหลักการและวิธีการทำการเกษตรอย่างยั่งยืนได้ง่ายยิ่งขึ้น และสามารถนำไปต่อยอดในชีวิตประจำวันได้จริง

ปิดท้ายด้วยกิจกรรม "เวิร์กชอปสื่อสารองค์ความรู้ด้านความยั่งยืน" ที่กระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรม "ถอดบทเรียน" และ "สื่อสารองค์ความรู้" ที่ได้รับจากการทำกิจกรรมต่างๆ ที่พิพิธภัณฑ์เกษตรฯ ผ่านการนำเสนอด้วยภาพถ่ายและคำบรรยาย ที่ทำให้เห็นมุมมองที่หลากหลายในเรื่องความยั่งยืน แสดงให้เห็นถึงคุณค่าและความหมายในเรื่องความยั่งยืนในมุมมองที่ตนเองสนใจผ่านประสบการณ์จากการเข้าร่วมกิจกรรมในแหล่งเรียนรู้แห่งนี้ที่ช่วยสร้างความเข้าใจและจุดประกายความคิดด้านความยั่งยืน

เสียงสะท้อนจากผู้เข้าร่วมกิจกรรมต่างชี้ให้เห็นว่า พิพิธภัณฑ์เกษตรเฉลิมพระเกียรติฯ นั้นเป็น "ห้องเรียนขนาดใหญ่" ที่เต็มไปด้วยองค์ความรู้และแรงบันดาลใจ ที่สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงในความคิดและพฤติกรรมของผู้เข้าชม ให้หันมาใส่ใจและลงมือทำเพื่อสร้างสรรค์สังคมและโลกที่ยั่งยืนมากยิ่งขึ้น กิจกรรมการจัดการความรู้สู่ความยั่งยืนครั้งนี้จึงเป็นเหมือนการเชื่อมโยงเยาวชนเข้ากับองค์ความรู้จากแหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียนเพื่อบ่มเพาะผู้นำแห่งความยั่งยืนรุ่นใหม่ ให้ได้เรียนรู้มุมมองที่หลากหลายด้านความยั่งยืน รวมถึงสามารถจัดการความรู้และสื่อสารในมุมมองของตนเองได้อย่างน่าสนใจ

เนื้อหาและภาพ : กิจกรรมการจัดการความรู้สู่ความยั่งยืน ภายใต้หลักสูตร Gen Green โดย สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) (OKMD) ร่วมกับสำนักงานพิพิธภัณฑ์เกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (องค์การมหาชน) วันที่ 3 เมษายน 2568