การเข้าใจและรู้เท่าทันสื่อดิจิทัล สำคัญอย่างไรกับผู้คนในปัจจุบัน

การเข้าใจและรู้เท่าทันสื่อดิจิทัล สำคัญอย่างไรกับผู้คนในปัจจุบัน

เป็นที่ทราบการดีว่า “สื่อ” มีอิทธิพลต่อความเชื่อและการดำเนินชีวิตของผู้คนทุกเพศทุกวัยอยู่ไม่น้อย ในปัจจุบันการเข้าถึงสื่อข่าวสารต่างๆ เป็นเรื่องที่สะดวกสบายมากขึ้น ผ่านช่องทางที่หลากหลายโดยเฉพาะช่องทางออนไลน์ ที่สามารถรับชมได้ทุกที่ทุกเวลาไม่มีจำกัด แต่เนื่องด้วยข่าวสารอาจมีทั้งจริงเท็จปะปนกัน หรือกระทั่งสร้างการหลอกลวงให้เกิดความเชื่อในสิ่งที่อาจไม่เป็นข้อเท็จจริง ทำให้ผู้รับสื่อจำเป็นต้องเริ่มให้ความสำคัญและทำความรู้จักกับทักษะ Digital Literacy หรือเรียกอีกอย่างว่า  ทักษะการเข้าใจและรู้เท่าทันสื่อดิจิทัล

ทางกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ได้กล่าวถึงทักษะนี้ว่า เป็นทักษะที่ช่วยให้สามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และสร้างสรรค์ รวมไปถึงทักษะในการวิเคราะห์ ประเมิน และสร้างเนื้อหาบนโลกออนไลน์อย่างมีความรับผิดชอบ

สิ่งเหล่านี้จะช่วยเราได้อย่างไรบ้าง และมันสำคัญอย่างไร?

• ประการแรก แน่นอนว่า ช่วยให้ได้ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดิจิทัลได้อย่างชาญฉลาด ไม่ว่าจะเป็น การเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ความรู้ และแหล่งเรียนรู้ต่างๆบนโลกออนไลน์ นอกจากนี้ยังสามารถเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ พัฒนาทักษะเดิม และต่อยอดความรู้ ใช้ประโยชน์จากบริการออนไลน์ต่างๆ ในการดำเนินชีวิต เข้าถึงโอกาสทางธุรกิจ การทำงาน และการศึกษา อาทิเช่น การพัฒนาทักษะทางด้านภาษาผ่านการเรียนในช่องทางออนไลน์ ไม่ว่าจะเป็น YouTube Facebook TikTok และแหล่งอื่นๆ โดยบางแหล่งไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายและสามารถเรียนได้ตลอดเวลา
• ประการที่สอง ช่วยให้วิเคราะห์ข้อมูลอย่างมีวิจารณญาณ แยกแยะข้อเท็จจริงจากความคิดเห็น อคติ และข่าวลือ ประเมินความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล และเนื้อหาบนโลกออนไลน์ ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลก่อนแชร์หรือส่งต่อ คิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล ไม่เชื่ออะไรง่ายๆ ผ่านการนำทักษะการวิเคราะห์ทั้งการตั้งคำถามเพื่อนำมาสู่การหาคำตอบ ผ่านหลักฐานหรือแหล่งข้อมูลที่หลากหลายและน่าเชื่อถือในการนำมาสนับสนุนข้อเท็จจริงให้มีความชัดเจนขึ้นก่อนการตัดสินใจ
• ประการที่สาม ช่วยให้สร้างสรรค์เนื้อหาบนโลกออนไลน์อย่างมีความรับผิดชอบ ทำให้สร้างสรรค์ผลงาน เนื้อหา และข้อมูลต่างๆ บนโลกออนไลน์ พร้อมกับความรับผิดชอบที่กล่าวเป็นการเข้าใจลิขสิทธิ์และทรัพย์สินทางปัญญาที่มีรายละเอียดตามกฎหมายกำหนด อ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลอย่างถูกต้อง เคารพความคิดเห็นและความหลากหลาย ใช้ภาษาอย่างเหมาะสม สุภาพ และสร้างสรรค์ เพื่อเป็นการเคารพและให้เกียรติผู้ให้ข้อมูลและผู้รับข้อมูล
• ประการที่สี่ ช่วยให้ปกป้องตนเองจากภัยคุกคามทางไซเบอร์  เพื่อให้เข้าใจรูปแบบกลโกง มิจฉาชีพ และภัยคุกคามทางไซเบอร์ เนื่องจากมิจฉาชีพมักเปลี่ยนรูปแบบการโกงบ่อยครั้งผ่านการใช้จิตวิทยาเพื่อให้คนหลงเชื่อ และเกิดความกังวล หวาดระแวง ทำให้ต้องมีการเตรียมพร้อมรับมือและรู้เท่าทัน ปกป้องข้อมูลส่วนตัวและข้อมูลสำคัญ รักษาความปลอดภัยบนโลกออนไลน์ ใช้รหัสผ่านที่คาดเดายากหรือตั้งค่าข้อมูลเป็นส่วนตัว ระวังการหลอกลวงทางออนไลน์ เช่น การกดลิงค์เพื่อรับของรางวัล
• ประการสุดท้าย ช่วยให้มีส่วนร่วมในสังคมออนไลน์อย่างสร้างสรรค์ สื่อสารและสร้างความสัมพันธ์บนโลกออนไลน์ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างเปิดกว้างและให้เกียรติ เรียนรู้และแบ่งปันประสบการณ์เพื่อเป็นความรู้ให้กับผู้อื่น ร่วมสร้างสรรค์สังคมออนไลน์ที่ดี ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อส่งเสริมสิ่งดีงาม

การผลิตสื่อและรับสื่อ ต้องมีความสร้างสรรค์ในทางที่ดี เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคม มีการใช้วิจารณญาณ วิเคราะห์ ประเมิน และคำนึงถึงความปลอดภัยทุกด้านอย่างรอบคอบ โดยเฉพาะเด็กเล็กที่อาจต้องมีการจำกัดสื่อบางประเภทควรมีผู้ปกครองให้คำแนะนำ ฉะนั้นการส่งเสริมและให้ความรู้ ความเข้าใจ ในทักษะนี้เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งและให้ความสำคัญเพื่อให้เกิดการใช้สื่อได้อย่างเหมาะสม

อ้างอิง

• https://www.facebook.com/prde.official/posts/digital-literacyทักษะการเข้าใจและรู้เท่าทันสื่อดิจิทัลคือ-ทักษะที่ช่วยให้สามารถ/984696423839125/
• https://blog.think-digital.app/2024/07/01/digital-literacy/