ขับเคลื่อนอุตสาหกรรมภาคใต้ด้วยการส่งเสริมวัตถุดิบท้องถิ่นและแนวคิดนวัตกรรมใหม่

ชุมชนในภาคใต้มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่โดดเด่นและหลากหลาย ซึ่งฝังรากลึกอยู่ในวิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน เป็นดินแดนที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรมอันหลากหลาย เอกลักษณ์ของท้องถิ่นสะท้อนผ่านวิถีชีวิต ชุมชน และภูมิปัญญาพื้นบ้านที่สั่งสมมาอย่างยาวนาน อาทิ อาหารพื้นบ้านที่มีรสชาติจัดจ้านอย่างแกงไตปลา น้ำบูดู ที่สะท้อนถึงความผูกพันระหว่างคนในท้องถิ่นกับทรัพยากรธรรมชาติ หรือหัตถกรรมท้องถิ่นก็เป็นความภาคภูมิใจของภาคใต้ ผ้าทอเกาะยอที่มีลวดลายละเอียดอ่อน ผ้าบาติกปัตตานีที่เต็มไปด้วยสีสันและลวดลายอันซับซ้อน เครื่องจักสานที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ หรือแม้แต่งานไม้แกะสลักที่ประณีตงดงาม ล้วนแสดงให้เห็นถึงทักษะฝีมือและภูมิปัญญาที่ได้รับการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น

ภาคใต้ยังอุดมไปด้วยวัตถุดิบท้องถิ่นที่สำคัญหลากหลายชนิด ทั้งยางพาราและปาล์มน้ำมันที่เป็นพืชเศรษฐกิจหลัก อาหารทะเลสดใหม่จากทะเลอ่าวไทยและอันดามัน ผักผลไม้พื้นบ้าน รวมถึงสมุนไพรนานาชนิดที่ใช้ทั้งในครัวเรือนและการแพทย์พื้นบ้าน ล้วนเป็นฐานรากที่สำคัญของเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมในภูมิภาค

วัตถุดิบเหล่านี้ไม่เพียงสร้างรายได้ให้กับชุมชนเท่านั้น แต่ยังเป็นแรงบันดาลใจและจุดเริ่มต้นของการพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ ในการแปรรูปและสร้างมูลค่าเพิ่ม ทั้งการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ เป็นการผสมผสานระหว่างภูมิปัญญาดั้งเดิมกับแนวคิดนวัตกรรม ช่วยให้เศรษฐกิจชุมชนเติบโตอย่างยั่งยืนและพร้อมรับกับความเปลี่ยนแปลงของโลก

การส่งเสริมการผลิตวัตถุดิบในภาคใต้

การส่งเสริมการผลิตวัตถุดิบในภาคใต้เน้นการยกระดับการเกษตรและอุตสาหกรรมท้องถิ่นให้สามารถแข่งขันได้ทั้งในประเทศและต่างประเทศ 

● กลไกสำคัญ ‘1 จังหวัด 1 ชนิดสินค้า’
ซึ่งเป็นการคัดเลือกพืชหรือสินค้าเกษตรที่มีศักยภาพในแต่ละจังหวัดมาพัฒนาให้เป็นสินค้าเกษตรมูลค่าสูง การดำเนินงานนี้มีการบูรณาการร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่ ใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของเกษตรกรและชุมชน สนับสนุนเกษตรกรรุ่นใหม่ให้มีบทบาทสำคัญ และนำแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนตาม BCG Model (Bio-Circular-Green Economy) มาใช้อย่างจริงจัง

● ส่งเสริมการปลูกวัตถุดิบเครื่องแกงและสมุนไพรพื้นบ้าน
เพื่อตอบสนองความต้องการของอุตสาหกรรมอาหาร เช่น การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มเครื่องแกงปักษ์ใต้ในจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่มีการจับคู่ระหว่างเกษตรกรกับผู้ผลิตวัตถุดิบ ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกวัตถุดิบคุณภาพและปลอดภัย เพื่อให้มีวัตถุดิบเพียงพอต่อการผลิตตลอดทั้งปี สร้างความมั่นคงทางอาหารและสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็งระหว่างผู้ผลิตและผู้ประกอบการ

● การพัฒนาผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์
เป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบท้องถิ่น โดยใช้เทคโนโลยีในการออกแบบบรรจุภัณฑ์และตราสินค้าเพื่อสร้างเอกลักษณ์และความแตกต่างให้กับสินค้า 

● ระบบ Smart Farming และนวัตกรรมเกษตร
เช่น การตรวจวัดความชื้นและแร่ธาตุในดินด้วยเซนเซอร์ การใช้ระบบให้น้ำอัตโนมัติ และการบริหารจัดการแปลงเกษตรด้วยข้อมูลดิจิทัล ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ลดต้นทุน และยกระดับคุณภาพผลผลิตให้เป็นที่ต้องการของตลาด

ต่อยอดภูมิปัญญา ไอเดียพัฒนาวัตถุดิบท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค์

● การพัฒนาสินค้าเกษตรมูลค่าสูงตามอัตลักษณ์จังหวัด
เช่น การพัฒนาพริกไทยตรังเป็นผลิตภัณฑ์อินทรีย์ การส่งเสริมทุเรียนยะลาสู่มาตรฐานโลก หรือการสร้างแบรนด์กาแฟสตูลให้เป็นที่รู้จักในระดับประเทศและต่างประเทศ การพัฒนานี้เน้นการยกระดับคุณภาพผลผลิต การรับรองมาตรฐาน GAP และการสร้างเครือข่ายเกษตรกรเพื่อเพิ่มอำนาจต่อรองในตลาด

● การแปรรูปวัตถุดิบสู่ผลิตภัณฑ์มูลค่าสูง
เช่น การพัฒนาขนมขบเคี้ยวหรือเส้นพาสต้าจากแป้งกล้วยน้ำว้า ซึ่งเป็นผลงานวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานรัฐและมหาวิทยาลัยในพื้นที่ ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบท้องถิ่น และลดปัญหาสินค้าเกษตรล้นตลาด

● การส่งเสริมการผลิตวัตถุดิบเพื่ออุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มฮาลาล
โดยเฉพาะใน 5 จังหวัดชายแดนใต้ ที่มีศักยภาพในการผลิตอาหารฮาลาลที่เป็นอัตลักษณ์ของท้องถิ่นและมีความพร้อมในเรื่องของวัตถุดิบขั้นพื้นฐานที่หลากหลาย 

● การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนด้วยนวัตกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
เช่น เครื่องปั้นดินเผาจากวัตถุดิบในท้องถิ่น การนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาใช้ เช่น เตาเผาไฟสูงเพื่อผลิตเครื่องเคลือบดินเผาที่มีคุณภาพ หรือการนำวัสดุเศษเหลือจากการเกษตรมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ 

● โมเดลเศรษฐกิจ BCG (Bio-Circular-Green Economy Model)
ประยุกต์ใช้กับพืชเศรษฐกิจ เช่น ‘สละ’ ของจังหวัดพัทลุงและพื้นที่ใกล้เคียง ซึ่งเป็นแหล่งปลูกสละที่มีชื่อเสียง นำมาพัฒนาให้ครบทั้ง 3 มิติ

• เศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy) เน้นการใช้ทรัพยากรชีวภาพ เช่น สละและพืชผลอื่นๆ ให้เกิดมูลค่าเพิ่มสูงสุด ด้วยการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เช่น ผลิตภัณฑ์สุขภาพจากสละ
• เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) มุ่งเน้นการนำเศษวัสดุเหลือใช้จากการผลิต เช่น เปลือกสละ หรือใบสละ กลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ เช่น ปุ๋ยอินทรีย์
• เศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) ส่งเสริมกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ลดการใช้สารเคมี ลดของเสีย และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

● การสร้างศูนย์กลางความรู้และศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านอุตสาหกรรมอาหาร
เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยี นวัตกรรม และบริการสิ่งอำนวยความสะดวกในการวิจัยให้แก่ผู้ประกอบการที่ต้องการยกระดับการผลิตไปสู่ระดับอุตสาหกรรม ศูนย์เหล่านี้เป็นแหล่งเรียนรู้และสนับสนุนให้ชุมชนสามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์จากงานวิจัยสู่เชิงพาณิชย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ด้วยความหลากหลายและเอกลักษณ์ที่โดดเด่นนี้ ภาคใต้จึงเป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพสูงในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนอย่างต่อเนื่อง เป็นแหล่งรวมของวัฒนธรรมและทรัพยากรที่พร้อมจะนำไปสู่การเติบโตทางเศรษฐกิจในอนาคตอย่างกลมกลืนและเป็นธรรมชาติ

#วัตถุดิบท้องถิ่น #ภาคใต้ #เศรษฐกิจชุมชน #นวัตกรรม #สมุนไพร #สมาร์ทฟาร์ม #BCG #แปรรูปอาหาร #ผลิตภัณฑ์ชุมชน #การพัฒนาอย่างยั่งยืน #เขตเศรษฐกิจพิเศษ #ห่วงโซ่คุณค่า #กระตุกต่อมคิด #okmd #KnowledgePortal #ValueChain #InspireYourself #LocalRawMaterials #SouthernThailand #CommunityEconomy #Innovation #Herbs #SmartFarming #BCGModel #FoodProcessing #CommunityProducts #SustainableDevelopment

ข้อมูลอ้างอิง : 

• infoquest.co.th/2024/437445
• pier.or.th/forums/2021/02/
• pmuc.or.th/เมื่อปักษใต้บ้านเรา-ได้/
• ryt9.com/s/prg/3488211