FESTIVE ANXIETY ทำไมบางคนจึงทุกข์ ทั้งที่อยู่ในช่วงเทศกาลแห่งความสุข
ช่วงใกล้สิ้นปีหรือมีเทศกาลสำคัญประจำปี
เป็นช่วงเวลาที่ทุกคนควรมีความสุข เพราะกำลังจะได้เฉลิมฉลองกับงานรื่นเริงต่างๆ
อย่างสนุกสนาน หรือได้หยุดยาวเพื่อพักผ่อนเติมพลังกันอย่างเต็มที่
แต่ทำไมบางคนหรือหลายๆ
คนกลับรู้สึกเป็นทุกข์ หรือมีอาการที่เรียกว่า Festive Anxiety เล่า
อันดับแรก
ไปทำความรู้จักกับอาการนี้ก่อน แล้วค่อยเฉลยสาเหตุว่ามาจากไหน อย่างไรบ้าง
เพื่อให้คนที่เผชิญกับอาการสามารถรับมือได้อย่างถูกต้อง
และมีความสุขในช่วงเทศกาลเช่นเดียวกับคนอื่นๆ
FESTIVE ANXIETY คืออะไร
อาการ Festive Anxiety ก็คืออาการของความทุกข์ที่เกิดจากความเครียด
ความวิตกกังวล ในช่วงใกล้ๆ
จะมีเทศกาลเฉลิมฉลองหรือเทศกาลแห่งความสุขที่มีวันหยุดยาวๆ
ซึ่งแต่ละคนมักพยายามเตรียมตัวให้พร้อม เพื่อเข้าสู่เทศกาลนี้อย่างสมบูรณ์แบบ
ทำให้รู้สึกกดดันมากขึ้นเรื่อยๆ จนส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจ
โดยแบ่งเป็นสองระยะใหญ่ๆ ระยะแรก อาจทำให้ร่างกายตึงเครียด หายใจไม่สะดวก
นอนได้ไม่เต็มอิ่ม ใจสั่น ปวดศีรษะ อารมณ์แปรปรวน ส่วนระยะที่สอง
หากปล่อยอาการระยะแรกทิ้งไว้นานๆ อาจส่งผลให้เกิดโรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า
หรือโรคทางจิตอื่นๆ ตามมาได้
ทำไมจึงเกิดอาการ FESTIVE ANXIETY ในช่วงใกล้เทศกาลแห่งความสุข
ความสงสัยนี้ นักจิตวิทยาทั้งในและต่างประเทศ สรุปสาเหตุหลักๆ ของการเกิด Festive Anxiety เอาไว้ดังนี้
1. คาดหวังกับเทศกาลมากเกินไป เนื่องจากช่วงใกล้ถึงวันเทศกาล ไม่ว่าจะเป็นวันคริสต์มาส วันส่งท้ายปี หรือวันขึ้นปีใหม่ หลายคนมักคาดหวังกับภาพการเฉลิมฉลองที่งดงามสวยหรู การพบปะกับครอบครัวและเพื่อนฝูงที่สมบูรณ์ราบรื่น เต็มไปด้วยรอยยิ้ม แล้วเกิดความกังวลว่า ความจริงจะไม่เป็นไปตามนั้น จนคิดมากไปต่างๆ นานา
โดยจากตัวอย่างกรณีศึกษาของ
Deichmann พบว่า ในช่วงเทศกาลคริสต์มาส ครึ่งหนึ่งของผู้ใหญ่ชาวอังกฤษ ประมาณ 26%
กลัวว่าพวกเขาจะมีวันคริสต์มาสดีไม่เท่าปีที่แล้ว, 23% เครียดกับมื้อเย็นที่จะฉลองในครอบครัว, 14% กังวลกับการเขียนการ์ดอวยพรวันคริสต์มาส
และ 11% เครียดกับการวางแผนซื้อของในช่วงสัปดาห์ก่อนวันคริสต์มาส
นอกจากนั้น แพทย์หญิง Elena Touroni แห่งคลินิกจิตวิทยา
Chelsea Psychology Clinic ยังให้สัมภาษณ์ด้วยว่า
“คนจำนวนมากรู้สึกกดดันจากความคิดที่ว่า เราต้องมีคริสต์มาสอันสมบูรณ์แบบ
แต่โชคร้ายที่ช่องว่างระหว่างจินตนาการถึงสิ่งที่คุณคาดหวังให้มันเกิด
กับความเป็นจริงที่จะเกิดขึ้นนั้น มีขนาดใหญ่เกินไป”
เหล่านี้แสดงให้เห็นสอดคล้องกันว่า ความคาดหวังเป็นสาเหตุสำคัญประการหนึ่ง
ที่ทำให้อาการ Festive Anxiety มาเยือนในช่วงเทศกาลเฉลิมฉลอง
2. เปรียบเทียบกับคนอื่นมากเกินไป
โดยเฉพาะคนที่อยู่โดดเดี่ยว เมื่อได้เห็นภาพความสุขในช่วงใกล้เทศกาลจากการฉลอง,
ความสนุกสนานกับการวางแผนจัดปาร์ตี้หรือทริปท่องเที่ยว ฯลฯ
ก็จะอดเปรียบเทียบตนเองกับคนอื่นๆ ไม่ได้ ทาให้รู้สึกเครียดและห่อเหี่ยว
ยิ่งหากมีสถานะไม่พร้อมจับจ่ายใช้สอยหรือไปท่องเที่ยว
ก็จะยิ่งรู้สึกขัดแย้งในตัวเองและไม่มีความสุขในช่วงนี้มากขึ้น
3. ตั้งใจทำบางอย่างมากเกินไป
เมื่อใกล้สิ้นปีหรือใกล้ถึงเทศกาลวันหยุดยาวๆ อย่างวันคริสต์มาสและวันปีใหม่
หลายคนมักต้องจัดการอะไรต่างๆ อย่างตั้งใจให้เสร็จสิ้น เช่น
ตั้งใจทำงานปิดจ๊อบทุกอย่างให้เรียบร้อยก่อน แต่ก็กังวลว่าจะทำเสร็จได้ไม่ทัน
หรือตระเตรียมสิ่งพิเศษสำหรับคนสำคัญอย่างดีที่สุด แล้ววิตกกังวลว่ายังไม่ดีพอ
หรือคนรับจะชอบหรือพอใจไหม อีกทั้งความตั้งใจทาบางอย่างมากๆ
ในช่วงใกล้เทศกาลยังมีเวลาค่อนข้างจำกัด
ก็ยิ่งส่งผลให้เครียดหรือวิตกกว่าเดิมหลายเท่า
4. สภาพอากาศหรือบรรยากาศเปลี่ยนแปลงมากเกินไป
จะสังเกตได้ว่าช่วงเทศกาลสำคัญๆ
มักเป็นช่วงที่สภาพอากาศเปลี่ยนจากฤดูหนึ่งเป็นอีกฤดูหนึ่ง
โดยการเปลี่ยนผ่านของฤดูกาลนี้มีส่วนส่งผลกระทบต่อจิตใจไม่น้อย อย่างเช่น
เทศกาลคริสต์มาสหรือปีใหม่ สภาพอากาศจะหนาวเย็นมาก ในต่างประเทศมีหิมะตก
ทำให้เกิดภาวะ SAD-Seasonal Affective Disorder หรือความรู้สึกซึมเศร้าที่มากับฤดูต่างๆ
ได้อย่างมาก ซึ่งตัวย่อ SAD แปลว่าเศร้า
ก็บ่งชัดถึงอาการได้ดีอยู่แล้ว
ประกอบกับบรรยากาศในช่วงเทศกาลยังแตกต่างจากช่วงปกติ เพราะมักมีสื่อหรือโฆษณาต่างๆ
ที่ฉายภาพความสุขหรือกิจกรรมทางสังคมที่ดูสนุกสนานเต็มไปหมด
จึงกลายเป็นแรงกดดันให้บางคนหรือหลายๆ คนรู้สึกหม่นหมองและไม่มีความสุขใดๆ
เช่นนั้นแล้ว
เมื่อตกอยู่ในภาวะที่มีอาการ Festive Anxiety เราควรจะรับมือกับมันอย่างไรดี
มาฟังคำตอบกันเลยดีกว่า..
วิธีรับมือกับอาการ FESTIVE ANXIETY
หากรู้สึกเริ่มมีความทุกข์เครียดเกี่ยวกับเทศกาลเฉลิมฉลองที่กาลังจะมาถึงเมื่อใด
แนะนาให้ลองปฏิบัติตามวิธีการ ดังต่อไปนี้
• ลดความคาดหวังหรือตั้งความหวังให้น้อยลง
โดยให้คิดว่า เทศกาลเฉลิมฉลองไม่จาเป็นต้องสมบูรณ์แบบเสมอไป
เพราะในโลกนี้ไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบแท้จริงหรอก
หรือการประสานสัมพันธ์กับคนในครอบครัวที่นานๆ กลับไปพบเจอกัน
ก็ไม่ต้องราบรื่นเต็มร้อยเปอร์เซ็นต์ก็ได้ ซึ่งการลดระดับความคาดหวังลงมา
จะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายสบายใจขึ้น
• ลดการเสพสื่อโซเชียลต่างๆ
โดยเฉพาะภาพความสุขทั้งหลายที่หลั่งไหลเข้ามาในช่วงเทศกาล เพื่อให้มีสมาธิไม่รู้สึกกดดัน
หรือถูกรบกวนจากสื่อมากนัก
• ไม่เปรียบเทียบกับสิ่งใด ไม่ว่าจะเป็นผู้คนหรือภาพความสุขต่างๆ ที่พบเห็นในช่วงใกล้เทศกาล รวมถึงวันหยุดสุดเพอร์เฟกต์ที่เคยมีในอดีตด้วย แล้วหันมาจดจ่อกับสิ่งที่ต้องสะสางในช่วงนี้ให้ดีที่สุด หรือให้นึกขอบคุณสิ่งดีๆ ที่เคยได้รับมาก่อน แทนการไปนึกเปรียบเทียบ ก็จะช่วยให้อารมณ์ที่ดิ่งลง พองฟูขึ้นมาได้ไม่มากก็น้อย
• อย่าหักโหมหรือหมกหมุ่นกับบางอย่างมากเกินไป
แต่วางแผนตามเป้าหมายอย่างสมเหตุสมล เช่น
การพยายามทางานทุกอย่างให้เสร็จสิ้นก่อนเทศกาลจนเกินขีดจากัด อาจทำให้น็อกได้
คือถ้าไม่ไหวจริงๆ ให้หยุดพักแล้วหาเวลาออกไปผ่อนคลาย เช่น เดินเล่น อาบน้ำอุ่น
อ่านหนังสือ ฟังเพลงเบาๆ หรือไม่หมกหมุ่นกับการคิดว่า
สิ่งที่จัดเตรียมให้กับคนสำคัญจะไม่ดีพอ
เพราะหากซื้อหามาด้วยความจริงใจและราคาเหมาะสม ก็นับว่าพิเศษและมีคุณค่าแล้ว
• พักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ
เนื่องจากบ่อยครั้งช่วงใกล้เทศกาล ผู้คนมักต้องเตรียมความพร้อมสำหรับหลายอย่าง
ทำให้อาจพักผ่อนน้อยจนส่งผลกระทบไม่ดีต่อสภาพจิตใจ เช่น เหนื่อยง่าย อารมณ์แปรปรวน
ควบคุมตนเองไม่ค่อยได้ ดังนั้นควรพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ วันละ 8 ชั่วโมง และตื่นเช้ามารับอากาศบริสุทธิ์ จะช่วยให้ลืมความเครียด
ความว้าวุ่นในใจได้ และสามารถจดจ่อทำการต่างๆ ได้อย่างมีสมาธิด้วย
อย่างไรก็ตาม
หากไม่สามารถรับมือกับอาการ Festive Anxiety ได้ด้วยตัวเอง
การเข้ารับคำปรึกษาจากกรมสุขภาพจิต หรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
ถือเป็นวิธีที่ดีที่สุด เพราะความทุกข์ความเครียดนั้น เป็นเรื่องปกติของมนุษย์
เช่นเดียวกับการพบแพทย์หรือนักจิตวิทยา ก็เป็นเรื่องธรรมดามากๆ
สำหรับคนไม่สบายกายไม่สบายใจ
ดังนั้น
สำหรับใครที่กำลังทุกข์เศร้า อยากขอให้ลองปฏิบัติตามคาแนะนำข้างต้นดู
เพื่อจะได้หายคลายอาการ Festive Anxiety แล้วมีความสุขสมกับอยู่ในช่วงเทศกาลแห่งความสุขจริงๆ...
.
*** ข้อมูลอ้างอิง : กรมสุขภาพจิต, www.countryliving.com
