หลอดกระจูด หลอดดูดจากพืชธรรมชาติ

หลอดกระจูด หลอดดูดจากพืชธรรมชาติ

กระจูดในไทย

กระจูดเป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ง่าย และแพร่พันธุ์ได้รวดเร็ว ชอบขึ้นในบริเวณน้ำขังตามริมทะเลสาบที่เป็นดินโคลน หรือบริเวณที่มีน้ำขังตลอดปี พบมากทางภาคใต้และภาคตะวันออกของประเทศไทย สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย สมัยก่อนผลิตภัณฑ์จักสานจากกระจูดเป็นเพียงอาชีพเสริมของเกษตรกรในภาคใต้ หรือพื้นที่อื่นๆ ที่มีสภาพภูมิอากาศเหมาะสำหรับการเจริญเติบโตของต้นกระจูด

ปัจจุบันผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์จักสานจากกระจูดในหลายพื้นที่ได้ปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้กลายเป็นสินค้า OTOP ที่มีชื่อเสียงของชุมชน และเปลี่ยนรูปแบบการผลิตเพื่อใช้ประโยชน์ในครัวเรือนมาเป็นการผลิตเพื่อจำหน่ายมากขึ้น ทำให้สามารถช่วยเพิ่มมูลค่าของวัตถุดิบในท้องถิ่น และสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนและประเทศเป็นจำนวนมาก 

เมื่อแนวโน้มการบริโภควัสดุที่ผลิตจากธรรมชาติเพิ่มสูงขึ้น ผลิตภัณฑ์จักสานจากกระจูดจึงได้รับความนิยมจากผู้ใช้มากขึ้นด้วย ทำให้ผู้ประกอบการต้องปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑ์ในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพที่ดี มีประโยชน์สำหรับการใช้สอย ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ สวยงาม และทันสมัยมากขึ้น

แต่กว่าที่เราจะได้ผลิตภัณฑ์จากกระจูดมาใช้งานสักชิ้นไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะทุกขั้นตอนต้องอาศัยความเชี่ยวชาญที่ผ่านการฝึกฝนกันมาอย่างดี ตั้งแต่ขั้นตอนการเก็บกระจูด ที่มีอุปกรณ์หลักเพียงแค่แรงกายและ 2 มือเปล่าๆ ของชาวบ้าน และที่สำคัญต้องไม่ทำให้แหล่งกระจูดเสียหาย

จากนั้นนำกระจูดที่ได้ไปคลุกโคลนป้องกันไม่ให้กระจูดแตกง่าย และเหนียวนำไปตากแดดจนแห้งดี นำไปรีดจนแบน และทุบให้นิ่ม ก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการจักสาน โดยจะเห็นได้ชัดว่าทุกขั้นตอน ต้องอาศัยฝีมือและภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษที่ถ่ายทอดกันมายาวนาน

ต่อมาเมื่อผลิตภัณฑ์จากกระจูดเริ่มเป็นที่รู้จัก และเริ่มมีความต้องการจากตลาด ชาวบ้านจึงได้มีการรวมตัวกัน เกิดวิสาหกิจชุมชนจักสานกระจูดขึ้นมาตามชุมชนต่างๆ ซึ่งแต่ละชุมชนได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น อาทิ ของใช้ในบ้าน ประเภทตะกร้า หมอน ที่รองจานและแก้ว และผลิตภัณฑ์ในหมวดแฟชั่น ได้แก่ หมวก รองเท้า กระเป๋า เป็นต้น

นวัตกรรมจากธรรมชาติ : หลอดกระจูด หลอดดูดจากพืชธรรมชาติ 

ล่าสุดถือเป็นนวัตกรรมจากธรรมชาติ เมื่อได้มีการนำต้นกระจูดมาทำเป็นหลอดดูดน้ำ คุณนุรไอนี แลนิ กรรมการผู้จัดการ บริษัท นารา วิสาหกิจเพื่อสังคม จำกัด ผู้พัฒนา ผลิต และจัดจำหน่ายหลอดกระจูด หลอดดูดจากพืชธรรมชาติ จังหวัดนราธิวาส เล่าถึงความเป็นมาของธุรกิจว่า

แรงบันดาลใจในการลดปัญหาสิ่งแวดล้อม 

เกิดจากความต้องการเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อม จากการสังเกตตามพื้นที่ต่างๆ โดยเฉพาะบริเวณชาดหาด มักจะมีหลอดพลาสติกใช้แล้วตกหล่นเป็นจำนวนมาก ประกอบกับต้นกระจูดมักจะก่อให้เกิดปัญหาไฟป่าอยู่บ่อยครั้ง จึงมองเห็นถึงโอกาสและช่องทางที่จะนำมาต่อยอดธุรกิจ ด้วยการนำต้นกระจูดมาแปรรูปให้เกิดประโยชน์ พัฒนากลายเป็นหลอดดูด

จากสถิติไม่น่าเชื่อว่าคนไทยใช้หลอดดูดถึงปีละ 5 พันล้านหลอด เป็นเหตุให้เกิดขยะพลาสติกที่ใช้เพียงครั้งเดียวทิ้ง ซึ่งนี่เป็นเทรนด์โลกที่ต้องการให้เกิดกระแสเปลี่ยนหลอดพลาสติกเป็นหลอดจากธรรมชาติ

นั่นเพราะหลอดพลาสติกก่อปัญหาต่อสิ่งแวดล้อมของโลก เมื่อทิ้งกลายเป็นขยะพลาสติกที่ไหลลงทะเล ด้วยที่ไปทำร้ายชีวิตสัตว์ทะเลหลายชนิด ทำให้ระบบนิเวศของทะเลตกอยู่ในสถานการณ์วิกฤติ เราใช้ประโยชน์จากหลอดดูดน้ำไม่ถึง 20 นาที แต่หลอดต้องใช้เวลา 200 ปีถึงจะย่อยสลาย

ทั้งนี้ขยะเหล่านี้เมื่อได้ลงสู่ทะเลแล้ว ก็จะเกิดอันตรายกับระบบนิเวศ รวมไปถึงสิ่งมีชีวิต อย่างสัตว์ทะเลอีกด้วย พลาสติกเหล่านี้จะแตกตัวจนกลายเป็นไมโครพลาสติก ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ และยังไม่สามารถมองเห็นได้อีกด้วย สัตว์ทะเลทั้งหลายก็จะกินพลาสติกหรือแม้แต่ดูดซึมเข้าไปตามทางปาก ทางเหงือกและผิวหนัง  

หลังจากนั้นสัตว์ทะเลพวกนี้ คนก็ไปจับนำมาเป็นอาหาร กินเข้าไปกลายเป็นวัฏจักรอยู่อย่างนี้เรื่อยไป ซึ่งก็มีคนที่คิดหาทางแก้ปัญหาอยู่หลายรูปแบบ ทั้งหลอดกระดาษ หลอดไบโอพลาสติกแต่ก็ยังไม่ได้รับชุดข้อมูลที่ถูกต้องว่าต้องคัดแยกขยะอย่างไร หรือการย่อยสลายของหลอดประเภทนี้ต้องทำอย่างไร

จึงมาลงเอยที่ ‘หลอดกระจูด’ ซึ่งหลอดชนิดนี้เป็นหลอดดูดจากพืชธรรมชาติ กระจูดบางนรานำมาจากแหล่งธรรมชาติ ทำมาจากลำต้นของต้นหญ้าที่มีลักษณะลำต้นกลวง มีลักษณะเฉพาะที่สามารถนำมาผลิตเป็นหลอดดูด หลอดกาแฟ ผ่านเทคโนโลยีวิศวกรรม ด้านอาหารจนได้หลอดปลอดเชื้อ ปลอดภัยต่อคน สัตว์และสิ่งแวดล้อม ซึ่งคุณสมบัติหลอดกระจูด เป็นวัตถุดิบธรรมชาติ 100% สามารถใช้ได้ทั้งเครื่องดื่มทั้งร้อนทั้งเย็นทุกประเภท นานถึง 3 วัน สามารถทิ้งลงดิน เพื่อให้ย่อยสลายเป็นปุ๋ยได้ภายใน 6 เดือน

การสร้างอาชีพใหม่ในชุมชนชาวจังหวัดนราธิวาส

ทั้งยังสามารถสร้างอาชีพใหม่ในชุมชนชาวจังหวัดนราธิวาส สร้างผลิตภัณฑ์เป็นหลอดเกรดพรีเมี่ยม ทั้งยังสามารถสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจด้วยนวัตกรรมการผลิตที่พิถีพิถัน เพื่อผู้บริโภคมั่นใจใน สุขอนามัย สะอาดปลอดภัยได้มาตรฐานสากล หลอดกระจูด มีคาร์บอนฟุตพริ้นเข้าใกล้ศูนย์ จึงเป็นมิตรต่อทั้งผู้บริโภค สัตว์ และสิ่งแวดล้อม

เนื่องจากต้นกระจูดเป็นพืชที่ชุ่มน้ำ ต้องนำมาผ่านกระบวนการการตรวจสอบและทำความสะอาด ล้างทั้งผิวด้านในและด้านนอก ต่อด้วยกระบวนการฆ่าเชื้อด้วยโอโซน (Ozone) และฆ่าเชื้ออีกรอบโดยการสเตอริไลซ์ เป็นการใช้ความร้อนที่อุณหภูมิสูงกว่า 100 °C ต่อด้วยกระบวนการอบทั้งอบด้วยแสง UV แสงอาทิตย์และตู้อบลม

ต้นกระจูดจังหวัดนราธิวาส ที่นำมาผลิตเป็นหลอดกระจูดนั้น มาจากธรรมชาติบริสุทธิ์ปราศจากสารเคมี ถือเป็นผลิตภัณฑ์ได้รับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน จากสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม และฮาลาล จากสำนักงานคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย ที่สำคัญใช้นวัตกรรมการผลิต ผสมผสานเทคโนโลยีวิศวกรรมอาหาร วิศวกรรมเคมี วิศวกรรมไฟฟ้าเครื่องกล และเทคโนโลยี สารสนเทศ มาประยุกต์ใช้กับวัตถุดิบจากการเกษตร

หลอดดูดจากต้นกระจูดผลิตขึ้นเป็นหลอดดูดประเภทใช้แล้วทิ้ง สามารถใช้บริโภคเครื่องดื่มทั้งร้อน-เย็น ได้นานถึง 3 วัน บรรจุในกล่องกระดาษคราฟท์เกรดบรรจุภัณฑ์อาหาร จัดเก็บในสภาพที่แห้งได้นานถึง 12 เดือน

หากคำนึงถึงราคาของหลอดเพียงอย่างเดียว แน่นอนว่าหลอดจากธรรมชาติเช่นนี้จะเป็นงานที่ใช้กำลังคนทำมือค่อนข้างมาก เพราะฉะนั้นการที่จะไปสู้ราคากับหลอดพลาสติกนั้นมีโอกาสน้อยมาก แต่ต้องการให้คำนึงถึงต้นทุนของการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม บวกกับต้นทุนทางสังคมที่ได้กลับมาสนับสนุนกลุ่มวิสาหกิจในชุมชน กลุ่มผู้มีรายได้น้อยหรือกลุ่มรากหญ้าของคนในประเทศ ราคาที่ขายอยู่ทุกวันนี้ไม่ได้แพงไปกว่ากันเท่าใดนัก

แหล่งข้อมูล:

• หัตถกรรมจักสานจากกระจูด, http://otop.dss.go.th
  
• ‘กระเป๋ากระจูด’ มรดกภูมิปัญญาพื้นบ้าน,www.khaosod.co.th
  
• หลอดรักษ์โลก Natural Straw, narasocialenterprise.com
• ไอเดียแจ๋วต่อยอด ต้นกระจูด เป็น หลอดดูดรักษ์โลก นารา วิสาหกิจเพื่อสังคม มอบสุขสู่ธรรมชาติ มอบงานสู่ชุมชน, www.smebank.co.th