คิดแบบ teamLab นิทรรศการศิลปะผสานเทคโนโลยีดิจิทัล ขวัญใจคนทั่วโลก

คนไทยและทั่วโลกรู้จัก TeamLab ในฐานะนิทรรศการศิลปะดิจิทัลเชิงโต้ตอบ (Interactive Art) เปิดตัวครั้งแรกของโลกที่โตเกียวสกายทรี หรือ โตเกียวทาวเวอร์แห่งใหม่ในเมืองโตเกียว ประเทศญี่ปุ่นเมื่อ ค.ศ. 2012 นับเป็นนิทรรศการที่เปลี่ยนโลกการชมศิลปะสู่รูปแบบใหม่ที่มากกว่าแค่การมอง แต่ใช้ประสาทสัมผัสและการเคลื่อนไหวเปิดโลกของการเล่นและการเรียนรู้งานศิลปะอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน จนกลายนิทรรศการศิลปะผสานเทคโนโลยีดิจิทัลขวัญใจคนทั่วโลก ทั้งยังเป็นนิทรรศการที่เติบโตและประสบความสำเร็จมากที่สุดภายในไม่กี่ปีในการดึงดูดผู้คนทุกเพศทุกวัยเข้ามามีส่วนร่วม โดยถัดจากโตเกียวในปีดังกล่าวได้จัดแสดงในอีกหลายเมืองภายในประเทศ ประเทศในภูมิภาค และหลายประเทศทั่วโลก ทั้งยังมีแผนจัดนิทรรศการในอนาคตต่อเนื่อง ที่ผู้คนและนักท่องเที่ยวในหลายเมืองต่างตั้งตารอคอย

ความสำเร็จของ TeamLab เกี่ยวข้องโดยตรงกับแนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) ที่ไม่เพียงสร้างการมีส่วนร่วม การส่งต่อแรงบันดาลใจให้กับคนจำนวนมาก แต่ยังสร้างรายได้มหาศาลให้กับเมือง ย่าน ชุมชน หรือพื้นที่นั้นได้ นำไปสู่การตั้งคำถามและหาคำตอบว่า TeamLab มีวิธีคิดเบื้องหลังและปัจจัยเสริมอย่างไรจึงทำให้ผู้ชมเข้ามามีส่วนร่วมและสามารถต่อยอดนิทรรศการครั้งใหม่ๆ ได้ไม่รู้เบื่อ

ต้องการให้ทุกคนเล่นสนุกกับนวัตกรรมและศิลปะอย่างไม่มีข้อจำกัด

ตลอดการชมนิทรรศการที่โดดเด่นด้วยแสงสี ไม่ใช่เพียงแค่เด็กๆ เท่านั้น เพราะแม้แต่ผู้ใหญ่ก็รู้สืกสนุกไปด้วยกันได้ จากการนำเทคโนโลยีล้ำสมัยอย่างการฉายภาพดิจิทัลเชิงโต้ตอบเข้ามาผสานกับงานศิลปะ ทำให้ผู้ชมสามารถเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งในส่วนการจัดแสดงด้วยการเคลื่อนไหวร่างกาย ที่จะถูกจับความเคลื่อนไหวด้วยระบบเซ็นเซอร์ นำไปสู่การประมวลผล ทำให้แสงสีเกิดการเคลื่อนไหวที่สอดคล้องกับการเคลื่อนไหวของผู้ชม หรือเกิดผลลัพธ์ใหม่ที่น่าตื่นตาตื่นใจกว่า

ทั้งยังสร้างการมีส่วนร่วมด้วยรูปแบบกิจกรรมที่แตกต่าง โดยขึ้นอยู่กับแต่ละนิทรรศการ เช่น ในโซนกิจกรรมของนิทรรศการถาวร Future World Where Art Meet Science ที่พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ศิลปะ สิงคโปร์ ผู้ชมสามารถการวาดภาพและระบายสีบนกระดาษเพื่อนำไปสแกนเป็นภาพที่ไปปรากฏอยู่บนหน้าจอที่เคลื่อนไหวได้ หรือ TeamLab Planets TOKYO โตเกียว ญี่ปุ่น ที่ผู้เข้าชมจะได้ถอดรองเท้าเดินผ่านน้ำอยู่ร่วมกับปลาคาร์ปที่แหวกว่ายและจะแตกออกกลายเป็นดอกไม้เมื่อชนหรือสัมผัสกับผู้เข้าชม 

มีการทำงานและปฏิสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มคนที่มีมีความรู้ต่างสาขา

teamLab ก่อตั้งขึ้น ค.ศ. 2001 โดยโทชิยูกิ อิโนโกะ (Toshiyuki Inoko) จากคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยโตเกียว ที่สนใจสถิติและการใช้ AI ประมวลผลภาษามนุษย์ และเพื่อนๆ อีก 4 คน  เขามักกล่าวถึงการทำงานเป็นทีมจนเป็นที่มาของชื่อ teamLab อยู่เสมอ เพราะ teamLab ได้รวบรวมเพื่อนและคนต่างสาขาความรู้ให้มาร่วมทดลองทำงานศิลปะร่วมกัน ตั้งแต่โปรแกรมเมอร์ ดีไซเนอร์ นักสร้างแอนิเมชัน ศิลปิน วิศวกร สถาปนิก นักคณิตศาสตร์ นักวิทยาศาสตร์ ไปจนถึงนักบินอวกาศ และอีกหลายสาขาวิชา การมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้คนและมีชุดทักษะหลากหลายทำให้เกิดการสร้างงานที่ซับซ้อนและน่าหลงใหลได้มากกว่า ทำให้เกิดการผสมผสานศิลปะ เทคโนโลยี และธรรมชาติได้อย่างลงตัว 

ปัจจุบันเมื่อ teamLab เติบโตขึ้น นอกจากทีมงานชาวญี่ปุ่นแล้ว ยังมีบุคลากรต่างชาติเข้ามามีส่วนร่วม เพื่อขยายมุมมอง เปิดโลกของความคิดสร้างสรรค์ ทำให้สิ่งที่เป็นไปไม่ได้ให้เป็นไปได้ในที่สุด รวมถึงสนับสนุนความตั้งใจในการผลักดันให้เกิดทั้งนิทรรศการและพิพิธภัณฑ์ศิลปะดิจิทัลในหลายประเทศ

มีปรัชญาและธีมที่เข้าถึงง่าย เป็นสากล เชื่อมโยงได้กับธรรมชาติ

teamLab มักชวนผู้ชมสำรวจสิ่งต่างๆ ที่เข้าถึงได้ง่ายรอบตัว เช่น ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติและมนุษย์ (รวมไปถึงสังคม) และธีมที่เป็นสากลเหล่านี้เป็นสิ่งที่ผู้คนมองมองหาจึงโดนใจผู้ชมทั่วโลก ที่ส่วนใหญ่เป็นคนเมืองที่ถูกตัดขาดจากธรรมชาติเพียงชั่วคราวและถวิลหาธรรมชาติในเบื้องลึก ส่งผลให้นิทรรศการของ teamLab ได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางต่อเนื่องไม่ว่าจะเป็นชนชาติใด

สำหรับปรัชญาและธีมเป็นสากลที่ teamLab นำเสนอ อาทิ ธีม teamLab Forest Fukuoka นิทรรศการถาวรในฟุกุโอกะ เริ่มใน ค.ศ. 2021 ที่ได้รับแรงบันดาลใจจาก 2 องค์ประกอบทางธรรมชาติของจังหวัด ทั้งป่าและมหาสมุทร ธีม teamLab : Botanical Garden Osaka นิทรรศการถาวรในโอซากา ญี่ปุ่น เริ่มใน ค.ศ. 2022 ที่มีการจัดวางงานศิลปะดิจิทัลในสวนพฤกษศาสตร์ เน้นเรื่องราวพันธุ์พืชในพื้นที่และนำเสนอความงามตามธรรมชาติของสถานที่ในมุมที่ต่างออกไป และนอกจากธรรมชาติยังรวมถึงธีมที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมหลากหลายอย่าง Across Asia: Arts of Asia and the Islamic World นิทรรศการร่วมที่จัดขึ้นใน แมรีแลนด์ สหรัฐอเมริกา ช่วงระหว่าง ค.ศ. 2023 - ค.ศ. 2026 

สร้างวิถีทำงานร่วมกัน ผสานความร่วมมือกับพันธมิตรในเมืองต่างๆ 

teamLab ร่วมมือกับองค์กร พิพิธภัณฑ์ แกลเลอรี ศูนย์การค้า และผู้สนับสนุนที่เล็งเห็นศักยภาพการนำเสนอศิลปะในโลกยุคใหม่ ที่ทุกคนสามารถเข้าถึง ถ่ายทอดไปสู่ผู้ชมกลุ่มใหม่หรือกลุ่มผู้บริโภคใหม่อย่างน่าสนใจในเวลาเดียวกัน เช่น นิทรรศการ teamLab: Living Digital Forest and Future Park ที่ Pace Gallery ในโซนศิลปะ 798 ปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน ใน ค.ศ. 2017 นิทรรศการในงาน NGV Triennial ที่จัดแสดงงานของศิลปินและนักออกแบบร่วมสมัยกับงานวังน้ำวนอินเทอร์แอคทีฟภายในหอศิลป์แห่งชาติของรัฐวิกตอเรีย ในเมลเบิร์น ออสเตรเลีย ในค.ศ. 2018 หรือ นิทรรศการ Espace teamLab x M&O: Resonating Microcosms – Solidified Light  งานศิลปะจัดวางรูปไข่เรืองแสง ที่เป็นส่วนหนึ่งในงานด้านการออกแบบ Maison&Objet กรุงปารีส ฝรั่งเศส ใน ค.ศ. 2022 

นอกจากนิทรรศการที่มีขึ้นตลอดปีทั้งในและต่างประเทศ ยังมีหลายโครงการในการพัฒนาตามแผนของ teamLab ที่กำลังรุดหน้าต่อ เช่น พื้นที่แสดงผลงานศิลปะขนาดใหญ่อย่าง teamLab Phenomena ในย่านศิลปวัฒนธรรมบนเกาะซาดิยาต อาบูดาบี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ที่อยู่ในช่วงก่อสร้างที่จะแล้วเสร็จใน ค.ศ. 2024 หรือ teamLab Borderless Hamburg พิพิธภัณฑ์ศิลปะดิจิทัล ฮัมบูร์ก เยอรมนี ที่มีแผนจะเปิดให้ได้ชมในช่วงฤดูร้อน ค.ศ. 2025 และยังมีแผนล่วงหน้าของอีกหลายนิทรรศการและพิพิธภัณฑ์ในอีกหลายประเทศ ต่างภูมิภาค เช่น เนเธอร์แลนด์ และซาอุดีอาระเบีย

โดยสรุป ความสำเร็จของกลุ่มคนทำงานศิลปะที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลในนาม teamLab ไม่เพียงแค่มีความคิดตั้งต้นที่แข็งแรงในการสนับสนุนให้ผู้คนได้เล่นและกลับไปเชื่อมโยงกับธรรมชาติในรูปแบบศิลปะดิจิทัลที่เข้าถึงง่ายกว่าในอดีต แต่ยังมีวิสัยทัศน์ในการสร้างความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ระหว่างผู้ที่เล็งเห็นคุณค่าในสิ่งเดียวกันในหลายประเทศ ทั้งยังมีข้อได้เปรียบในแง่ความสวยงามและความสนุกแบบสากลที่ง่ายต่อการส่งต่อผ่านช่องทางโซเชียลมีเดีย จนกลายเป็นจุดเช็กอินที่ไม่ควรพลาดสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการถ่ายภาพและคนรักศิลปะที่มองหาแรงบันดาลใจ

เรื่องน่ารู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ teamLab

• teamLab Islands : Dance! Art Museum, Learn & Play! Interactive Theme Park  แหล่งความรู้คู่ความสนุกใจกลางกรุงที่ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ กรุงเทพฯ ค.ศ. 2016 คือหนึ่งในนิทรรศการของ teamLab ที่จัดขึ้นในประเทศไทย
  
  
• teamLab Borderless คือพิพิธภัณฑ์ศิลปะดิจิทัลถาวรแห่งแรกของโลกในโตเกียว จากความสำเร็จที่น่าทึ่งของนิทรรศการศิลปะดิจิทัลสู่การผลักดันสู่อาคารจัดแสดงถาวรที่ได้รับความสนใจจากผู้คนนานาประเทศ (เปิดตัวครั้งแรกในย่านโอไดบะ ค.ศ. 2018 ก่อนย้ายสู่บ้านหลังใหม่ในเขตมินาโตะ กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2024)
  
  
• จากความสำเร็จที่มาพร้อมแนวเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ในปัจจุบัน teamLab ได้กลายเป็นต้นแบบในการนำความคิดสร้างสรรค์มาสร้างมูลค่าเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจในหลายประเทศ ทั้งยังเป็นธุรกิจที่มีผู้อยากร่วมงานเป็นจำนวนมากทั้งในระดับธุรกิจและระดับสากล
  

#teamLab #Japan #Interactive #Art #Technology #Nature #CreativeEconomy#ศิลปะ #ดิจิทัล #เทคโนโลยี #ธรรมชาติ #เศรษฐกิจสร้างสรรค์ 

ข้อมูลอ้างอิง:
ggridmag.co, ocula.com, www.ngv.vic.gov.au, jw-webmagazine.com, www.dezeen.com, www.forbes.com, www.bangkokbiznews.com และ thespaces.com
ภาพอ้างอิง:
teamLab / チームラボ www.teamlab.art/th/