สัญญาณเตือน VS ตัวช่วยการเรียนรู้ โลกยุคข้อมูลล้นเกินมีแนวทางการเรียนรู้อย่างไร เมื่อมี AI เป็นเครื่องมือ
ในยุคข้อมูลล้นและค้นหาคำตอบทั้งหมดได้ด้วย AI รู้หรือไม่ครูผู้สอนต่างกังวลกับคำตอบในแบบฝึกหัดของเด็กๆ ที่ดูสมบูรณ์แบบเกินไปและมักมีทิศทางเดียว ซึ่งอาจหมายถึงสัญญาณการขาดความคิดหลากหลายและขาดการฝึกทักษะการคิดที่มีความสำคัญ
ความกังวลใจต่อ Gen AI กับสร้างคำตอบแบบผลิตซ้ำ เป็นไปในทิศทางเดียวกันของเด็กนักเรียน
บทความ AI Overload? Strategies for Educators, Leaders and Students to Ensure Authentic Work นำเสนอเมื่อเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม ค.ศ. 2024 จาก Leadership Magazine สื่อออนไลน์ของสมาคมผู้บริหารโรงเรียนแห่งแคลิฟอร์เนียในสหรัฐอเมริกา นับว่าเป็นหนึ่งเสียงสะท้อนของความกังวลนี้อย่างเด่นชัด จากเนื้อหาที่กล่าวว่ากลุ่มครูผู้สอนได้หารือกันว่าเครื่องมือ AI โดยเฉพาะ Gen AI หรือ Generative AI เช่น ChatGPT ได้แทรกซึมเข้าไปในงานของนักเรียนอย่างไร เกิดการตั้งคำถามว่าผู้สอนและผู้เรียนให้คุณค่ากับเทคโนโลยีในการเรียนรู้มากเกินพอดีหรือไม่ จนอาจทำให้ ‘คุณค่าทางปัญญา’ ถูกบดบัง
นำมาสู่โจทย์ท้าทายที่ว่าครูผู้สอนจะปลูกฝังและสร้างทักษะการคิดให้นักเรียนได้มากแค่ไหน เพื่อนำไปสู่ความหลากหลายทางความคิด มีความแตกต่าง มีเอกลักษณ์ ซึ่งทั้งผู้นำด้านการศึกษา นักการศึกษา และผู้ปกครอง มีความสำคัญในโจทย์ข้อนี้
AI กับผลกระทบต่อการเรียนรู้และความซื่อสัตย์ทางวิชาการของผู้ใหญ่ในบทบาทบาทผู้เรียน
ไม่ว่าในวัยใด โดยเฉพาะในวัยผู้ใหญ่ การใช้งาน AI มากเกินไป ยังคงสามารถส่งผลกระทบต่อการเรียนรู้ของผู้เรียนโดยมีความสะดวกสบายทำให้ขาดความพยายามในการหาข้อมูล คิดวิเคราะห์ ทดลอง หรือเปรียบเทียบ ทั้งยังเกี่ยวข้องกับประเด็นเรื่องความซื่อสัตย์ทางวิชาการของผู้เรียน ที่เวลานี้นักศึกษาหรือผู้ใหญ่ที่ใช้ AI ในการเรียนใช้เครื่องมือได้ง่ายขึ้นสำหรับงานวิชาการ
สอดคล้องกับหัวข้อ ‘ข้อกังวลหลักเกี่ยวกับ AI ในระบบการศึกษา’ ในรายงาน AI in Education Report เผยแพร่ใน ค.ศ. 2024 โดย Microsoft Education Team ที่มีใจความสำคัญว่า การโกง (Cheating) และการลอกเลียนแบบ (Plagiarism) มีแนวโน้มและสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งกับผู้นำ ครูผู้สอน นักการศึกษา และผู้เรียนจากความสะดวกในการใช้ AI นำไปสู่การเรียกร้องให้มีการพิจารณานโยบายความซื่อสัตย์ทางวิชาการ และการประเมินผลใหม่ในโลกที่ยังไม่มีเครื่องมือตรวจจับ AI ที่เชื่อถือได้จริง
สิ่งจำเป็นในโลกการเรียนรู้ คือ ‘การสร้างสมดุลระหว่างทักษะการคิด VS การให้คุณค่ากับเทคโนโลยี’
ท่ามกลางกระแสมุมบวกของ AI ที่มีประโยชน์ ลดช่องว่าง สร้างความเท่าเทียมในการเรียนรู้ กลุ่มครูผู้สอนที่มีประสบการณ์ได้พิจารณาแล้วว่าการให้คุณค่ากับเทคโนโลยี AI อย่างเหมาะสมและสมดุลคือประเด็นเร่งด่วน ทั้งยังตระหนักถึงหน้าที่ของตนเองในการช่วยสร้างสมดุล นำผู้เรียนให้กลับไปสู่การเรียนรู้ที่ได้ฝึกฝนทักษะการคิดอย่างแท้จริง โดยมีตัวอย่างแนวทางการกำหนดการใช้ AI ในหลักสูตรที่ชัดเจนอย่างการกำหนดขอบเขตสิ่งที่สามารถยอมรับได้และยอมรับไม่ได้ โดย Nancy Watkins ผู้เขียนบทความ AI overload? และผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาชาวอเมริกัน เช่น ผู้เรียนสามารถใช้ AI ระดมความคิดและจัดระเบียบความคิดได้ แต่การส่งงานขั้นสุดท้ายจะต้องเป็นผลงานของนักเรียน
ทางออกมีหลายวิธี พร้อมชวนคิด ‘เปลี่ยนความกังวลใจ ให้ AI มาเป็นผู้ช่วยครูสนับสนุนผู้เรียน’
นอกจากกำหนดขอบเขตสิ่งที่สามารถยอมรับได้และยอมรับไม่ได้ในการใช้ AI แล้ว ครูผู้สอนยังสามารถสนับสนุนการฝึกทักษะการคิดไปจนถึงเปลี่ยนให้ AI กลายมาเป็นผู้ช่วยครูสนับสนุนผู้เรียนได้ตามแนวทางตัวอย่างดังนี้
- ใช้การออกแบบโจทย์การทำงานที่เลี่ยงการใช้ AI อย่างมีชั้นเชิง เช่น ให้ผู้เรียนสร้างงานที่ต้องใช้การคิดวิเคราะห์ ความคิดสร้างสรรค์ และการไตร่ตรองส่วนบุคคล ซึ่งเป็นงานที่เครื่องมือ AI ทำได้ไม่มีประสิทธิภาพทั้งหมด หรือมอบหมายให้ผู้เรียนนำเสนอในชั้นเรียนสด (Live) เพื่อประเมินความเข้าใจของผู้เรียนแบบเรียลไทม์ได้ทันที
- ใช้ประโยชน์จากเครื่องมือ AI เพื่อตรวจจับการลอกเลียนแบบและรับรองความซื่อสัตย์ทางวิชาการ เช่น การใช้ เครื่องมือที่ช่วยระบุเนื้อหาที่สร้างโดย AI ได้อย่าง Turnitin หรือการใช้เครื่องมือที่ช่วยในการให้คะแนนและให้ข้อเสนอแนะแบบเฉพาะบุคคลอย่าง Gradescope ที่ช่วยให้ผู้สอนมีเวลาโต้ตอบกับนักเรียนอย่างสร้างสรรค์ได้มากขึ้น
แนวทางเหล่านี้สอดคล้องกับเนื้อหาใน AI and Education Guidance for Policy-makers ฉบับวาระการศึกษาโลก 2030 ในหัวข้อ ‘AI จะมีผลกระทบอย่างไรต่อบทบาทของครู’ ที่ในอนาคตครูจะมีบทบาทน้อยลงในหลายภาระเดิมเมื่อมี AI มาอำนวยความสะดวกเพิ่ม ซึ่งมีข้อดีคือช่วยให้ครูมุ่งเน้นไปที่การออกแบบและใช้เวลากับกิจกรรมการเรียนรู้ที่ต้องใช้การคิดในระดับสูง ความคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกันระหว่างบุคคล และค่านิยมทางสังคม และเพื่อให้แน่ใจว่าครูจะยังคงมีบทบาทสำคัญในการศึกษาเยาวชน ผู้กำหนดนโยบายจะต้องทบทวนอย่างมีกลยุทธ์ถึงการศึกษาที่ดำเนินไปพร้อมกับการเติบโตของ AI
อ้างอิง :
- leadership.acsa.org
- microsoft.com
- techintegration.ets.kmutt.ac.th
- turnitin.com
- unesdoc.unesco.org
- www.okmd.or.th/The Knowledge vol.38
