‘นิยายวายไทย-เอเชีย’ จากกระแสในประเทศสู่การเป็น Soft Power ระดับโลก

นิยายวาย หรือ BL (Boys’ Love) เป็นปรากฏการณ์วรรณกรรมหนึ่งที่เติบโตจากชุมชนผู้อ่านเฉพาะกลุ่มในเอเชีย โดยเฉพาะประเทศไทย สู่คลื่นวัฒนธรรมกระแสหลักในระดับนานาชาติ นิยายวายไม่ได้เป็นแค่เรื่องรักของชายกับชายเท่านั้น หากยังสะท้อนความหลากหลายทางเพศ การเปิดกว้างทางความคิด และบทบาทใหม่ของวัฒนธรรมร่วมสมัย จนกลายเป็น ‘Soft Power’ ที่มีอิทธิพลต่อเศรษฐกิจ สังคม และภาพลักษณ์ภูมิภาคในศตวรรษที่ 21

จากชุมชนเฉพาะกิจ สู่ปรากฏการณ์ระดับชาติ

• ต้นกำเนิดและจุดเปลี่ยน วงการนิยายวายไทยเริ่มต้นจากนิยายออนไลน์และฟอรั่ม ก่อนขยายตัวสู่สำนักพิมพ์และตลาดหนังสือจริง ได้รับความนิยมมหาศาล ส่งผลให้นิยายวายถูกนำไปต่อยอดเป็นซีรีส์ ภาพยนตร์ และแฟนอาร์ตมากมาย
• การเติบโตของนิยายวายในไทยและเอเชีย วงการนิยายวายขยายตลาดเข้าสู่จีน ญี่ปุ่น เกาหลี ไต้หวัน เวียดนาม และฟิลิปปินส์ ด้วยการแปล ทำอานิเมะ ซีรีส์เวอร์ชันต่างประเทศ ตลอดจนงานอีเวนต์ แฟนมีตติงข้ามชาติ

สถิติสำคัญและการเติบโต

• ส่วนแบ่งตลาด BL Series ในอุตสาหกรรมบันเทิงไทยขยายจาก 0.7% (2019) เป็น 3.9% (2025) เติบโตเฉลี่ยปีละ 17% หรือคิดเป็นมูลค่าทะลุ 4,900 ล้านบาท
• ระหว่างปี 2015-2023 ไทยผลิตซีรีส์วายออกสู่ตลาดมากถึง 177 เรื่อง เทียบกับปี 2014 ที่มีไม่ถึง 10 เรื่อง
• ยอดขายนิยายวายในไทยโตขึ้นสม่ำเสมอ ยึดส่วนแบ่งตลาดหนังสือสูงกว่า 10% และเป็นเส้นเลือดใหญ่ของธุรกิจสำนักพิมพ์ไทย
• BL ไทยกลายเป็นสินค้าส่งออก มีฐานคนดูจำนวนมากในเอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และลาตินอเมริกา นักแสดงวายไทยบางคนมียอดผู้ติดตามโซเชียลมีเดียทะลุล้าน

พลัง Soft Power ของนิยายวายไทย-เอเชีย

• ขยายอิทธิพลวัฒนธรรมไทยเอเชียสู่โลก ความนิยมซีรีส์และนิยายวายดันให้นักเขียนไทย-เอเชียกลายเป็นนักสร้างสรรค์ระดับนานาชาติ คำศัพท์ สัญลักษณ์ และแฟชั่นจากนิยายวายไทย เช่น ‘เธอเป็นของผม’ การจีบแบบไทยๆ หรือวัฒนธรรมคาเฟ่ ถูกนำเสนอในซีรีส์และแพร่ขยายในกลุ่มแฟนทั่วโลก
• ผลักดันอุตสาหกรรมบันเทิงและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ สตรีมมิงระดับโลก เช่น Netflix iQIYI WeTV GMMTV ลงทุนและซื้อสิทธิ์นิยาย-ซีรีส์วายไทย ผลักดันเม็ดเงินหมุนเวียนเพิ่มขึ้นมหาศาล ทั้งในธุรกิจหนังสือ ซีรีส์ อีเวนต์ และสินค้าสะสม
• สร้างชุมชนและกลุ่มแฟนด้อมข้ามพรมแดน คอมมิวนิตีแฟนด้อมทั้งทางออนไลน์และออฟไลน์ เกิดการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ความคิดสร้างสรรค์ ภูมิใจในตัวตนและอัตลักษณ์ของตนเอง

กรณีศึกษาและปรากฏการณ์จริง

• ‘เพราะเราคู่กัน’ (2gether: The Series) ดัดแปลงจากนิยายในเว็บเด็กดี สู่ซีรีส์ติดเทรนด์หลายประเทศในเอเชีย ดันกระแสคู่จิ้น ‘ไบร์ท-วิน’ ให้ดังไกลทั่วโลก ยอดการสตรีมทะลุล้าน และกระแสใน Twitter ได้รับการพูดถึงอย่างกว้างขวาง
• ซีรีส์ที่สร้างจากนิยายวายจีนกลายเป็นกระแสดังในกลุ่ม Gen Z และดันให้เกิดสีสันวัฒนธรรม ทั่วภูมิภาค
• นิยายวายไทย-เอเชียถูกซื้อลิขสิทธิ์แปลเป็นหลายภาษา ตีพิมพ์ขายในยุโรป อเมริกาใต้ และตลาดใหม่ เช่น ลาตินอเมริกา

อิทธิพลในเชิง Soft Power

• สร้างภาพจำใหม่เกี่ยวกับเยาวชนไทย-เอเชียที่เปิดกว้าง มั่นใจ และสร้างสรรค์ สะท้อนทัศนคติใหม่ เรื่องความหลากหลายทางเพศ
• เศรษฐกิจสร้างสรรค์ ทำให้ตลาดนิยายวายไทย-เอเชียโตขึ้นมากกว่าหลายพันล้านบาทต่อปี สร้างอาชีพใหม่หลากหลายตั้งแต่นักเขียน นักแสดงคู่วาย นักแปล บรรณาธิการ และกระตุ้นธุรกิจสิ่งพิมพ์ ดนตรี อีเวนต์ ท่องเที่ยว อาหาร และสินค้าแฟนด้อม
• นำไปสู่การจัดแฟนมีตติ้ง อีเวนต์ระดับโลก ขยายสู่ตลาดสินค้าสะสม เสื้อผ้า ฟิกเกอร์ กล่องสุ่ม ฯลฯ
• พลังสื่อสารและการเปลี่ยนทัศนคติ ส่งเสียงสู่สังคมโลกเรื่องสิทธิ LGBTQ+ และสร้างโมเดลควบคู่อิทธิพลยุคใหม่ของวัฒนธรรมสื่อเอเชีย
• ภาพลักษณ์ประเทศ BL ไทยเฉิดฉายในเอเชียจนเกิดปรากฏการณ์ ‘วายไทยฟีเวอร์’ ทั้งในจีน ญี่ปุ่น ไต้หวัน และฟากฝั่งลาตินอเมริกา ถือเป็นเครื่องมือการทูตวัฒนธรรมและการค้าส่งออกเชิงสร้างสรรค์ในยุคใหม่

สุดท้ายนิยายวายไทย-เอเชียไม่ได้เป็นเพียงแค่กระแสวัฒนธรรมย่อย แต่ก้าวไปสู่การเป็นผู้นำ Soft Power ในเวทีโลก พลิกโฉมอุตสาหกรรมวรรณกรรมและบันเทิงเอเชียให้ทันสมัย ดึงดูดผู้อ่านและแฟนคลับนับล้านคน เปลี่ยนภาพเอเชียสู่ความร่วมสมัยที่ทรงอิทธิพลจริงในระดับสากล

ข้อมูลอ้างอิง :

• thaipublica.org/2025/01/eic-bl-gl/
• www.nationthailand.com/blogs/life/entertainment/40045102
• www.ryt9.com/s/prg/3274043
• www.scmp.com/magazines/style/news-trends/article/3086453/how-thai-lgbt-show-2gether-series-became-automatic-hit
• www.timeout.com/bangkok/lgbtq/thai-boys-love-culture