อาบป่า บำบัดและเยียวยา ธรรมชาติรักษาในจังหวัดกาญจนบุรี
อาบป่า
พื้นที่ธรรมชาติและชีวิต
ศูนย์อาบป่า กาญจนบุรี
ตะวันตื่นช้าช้า สร้างวันใหม่ ให้เราได้หยิบฉวยความสุข
ณ พื้นที่แห่งหนึ่ง บ้านหนองขาว จ.กาญจนบุรี ยังมีพื้นที่ป่าเขียวขจีอีกหลายสิบไร่ เต็มไปด้วยสมาชิกต้นไม้น้อยใหญ่ ทำหน้าที่โอบล้อมให้ความรื่นรมย์แก่ทุกสรรพชีวิต อันเป็นทรัพยากรทางธรรมชาติที่สำคัญและต้นทุนที่มาของการทำกิจกรรมอาบป่า ของป้าแอ๊ด – ทิพวัน ถือคำ ครูวัยเกษียณผู้ที่ใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ และทำหน้าที่ พาทุกคนเข้าไปอาบป่าเพื่อบำบัดกายใจด้วยผืนป่าและธรรมชาติรอบๆตัว
จุดเริ่มต้น พาอาบป่า
หลังจากที่เกษียณ ป๊าแอ๊ดทำโฮมสเตย์ด้วยคอนเซ็ปต์รักธรรมชาติอยู่กับสโลว์ไลฟ์ ก่อนที่จะสนใจเกี่ยว การอาบป่า ป้าแอ๊ดเดินทางไปเที่ยวญี่ปุ่นด้วยโปรแกรมที่อยากเรียนรู้และทำความรู้จัก ‘การอาบป่า’ หรือ ที่ญี่ปุ่นเรียกกันว่า‘ชินริน-โยกุ’ (Shinrin-Yoku) จนเกิดแรงบันดาลใจ จากนั้นก็ค่อยๆ ศึกษาเพิ่มเติม จนกระทั่งตัดสินใจเริ่มต้นทำ “บ้านกลางป่า” ขึ้น และมีกิจกรรมอาบป่า ซึ่งเป็นศาสตร์ที่ได้รับการทดลองและวิจัยในญี่ปุ่น พบว่า ช่วยฟื้นฟูกลไกของร่างกาย ช่วยลดความเครียด บรรเทาอาการซึมเศร้า แล้วยังช่วยให้มีความคิดสร้างสรรค์ เป็นการส่งเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิตในคราวเดียวกัน ที่สำคัญการได้สูดออกซิเจนจากธรรมชาติให้เต็มปอด เมื่อป้าแอ๊ด พาอาบป่าเมื่อเริ่มเปิด “บ้านกลางป่า” และกิจกรรมธรรมชาติบำบัด “อาบป่า (Forest Bathing)” ของที่นี่ ป้าแอ๊ดบอกว่าไม่ได้เรียกว่าธุรกิจแต่ขอเป็นศูนย์เรียนรู้ที่ได้มอบแนวคิด วิธีการประสบการณ์ ความสุขของทุกคนที่เข้ามาอาบป่าที่นี่
มีงานวิจัยของ ศ. ดร. นพ.ชิง ลี (Qing Li) ผู้เชี่ยวชาญด้านป่าบำบัดได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า การใช้เวลาอยู่ท่ามกลางต้นไม้ รวมไปถึงการปลูกต้นไม้เล็ก ๆ น้อย ๆ รอบบ้านและการฉีดพ่นน้ำมันหอมระเหยภายในบ้าน สามารถลดความดันโลหิต ลดความเครียด กระตุ้นพลังชีวิตและเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้ดีขึ้น
สำหรับโปรแกรมอาบป่า ของ บ้านกลางป่า มี 3 โปรแกรม ขึ้นอยู่กับวัยและความพร้อมของผู้ต้องการเข้าไปอาบป่า รวมถึงกิจกรรมในการทำความรู้จักป่าในแต่ละเส้นทางที่มีระยะเวลากแตกต่างกัน โดยใช้ผัสสะทั้ง 5 รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส แต่ละครั้งไม่เกิน 10 โดยแบ่งเป็นโปรแกรมระยะสั้น ประมาณ 500 เมตร ใช้เวลา 1 ชั่วโมง โปรแกรมระยะกลางใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง เส้นทางประมาณ 1,000 เมตร และสำหรับโปรแกรมระยะยาวใช้เวลา 3 ชั่วโมง เส้นทางเดินป่าประมาณ 1,000 เมตร ซึ่งจะเป็นการเรียนรู้ป่า ใช้เวลาไปกับสิ่งต่างๆตามเส้นทาง ให้ป่าได้สัมผัสเรา เราได้สัมผัสกับป่า เพราะหัวใจของกิจกรรมอาบป่าคือการใช้บรรยากาศป่ามาเยียวยาใจ ใช้ธรรมชาติบำบัดสุขภาพใจ
อาบป่า จึงเป็นการเข้าถึงธรรมชาติวิธีหนึ่งผ่านทางสัมผัสของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็น ตา หู ลิ้น จมูก กาย และใจของเราแบบช้าๆ ไปแบบจิตสงบ ใจสงบ เคลื่อนไหวช้า เดินช้า ก้าวช้า ไม่ต้องใช้ความพยายามอะไรมากเลยค่ะ แค่ปล่อยกาย ปล่อยใจไปตามสบาย ฟังเสียงนกร้องขับขานและมองแสงอาทิตย์ที่สาดส่องลอดจากใบไม้ ใช้เวลาชื่นชมและฟังเสียงธรรมชาติรอบตัว ทั้งเสียงนกร้องเจื้อยแจ้ว เสียงพุ่มไม้เสียดสี เสียงน้ำไหลเอื่อยๆ สูดลมหายใจรับอากาศบริสุทธิ์และสดชื่น
อาบป่า บำบัดและเยียวยา
การอาบป่า (Forest Bathing) เป็นศาสตร์บำบัดจากญี่ปุ่นที่เรียกว่า Shinrin Yoku ที่ใช้การสัมผัสธรรมชาติอย่างใกล้ชิดเพื่อผ่อนคลายร่างกายและจิตใจที่เหนื่อยล้า ศาสตร์นี้เป็นที่รู้จักของชาวญี่ปุ่นมาตั้งแต่ปี 1982 กระทั่งปี 2002 จึงมีการก่อตั้งสมาคมป่าบำบัดขึ้น เพื่อวิจัยผลกระทบของสิ่งแวดล้อมในป่าที่ส่งผลต่อสุขภาพของคนเราการอาบป่าเหมาะสำหรับเหล่าคนเมืองที่มีวิถีชีวิตรีบเร่ง อยู่กับความวุ่นวายรอบตัว รวมถึงผู้ที่เผชิญกับความเครียด การเข้าป่าเพื่อซึมซับธรรมชาติผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 คือ รูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส ด้วยใจที่นิ่งสงบและมีสมาธิ
นอกจากนี้ยังมี อาบป่าแบบบำบัด อาบป่าแบบเยียวยา (Forest Theraphy ) ความแตกต่างก็คือ รูปแบบนี้จะต้องมีผู้ร่วมมือด้วย ได้แก่ แพทย์หรือ นักจิตวิทยา มีการตรวจสุขภาพทางกาย อาทิ ตรวจปอด ตรวจทางเดินหายใจ แพทย์กำหนดให้ว่าคนนั้นจะอาบป่าอย่างไร ใช้ป่าบำบัดแทนการจ่ายยานั่นเอง ‘การอาบป่า’ จึงได้รับการยอมรับให้เป็นวิธีการรักษาเชิงป้องกัน (preventative healthcare) ที่ใช้ในประเทศญี่ปุ่น ผลการศึกษาระบุว่า ส่งผลให้อารมณ์ คุณภาพในการนอนหลับ และการทำสมาธิดีขึ้น รวมทั้งสามารถลดฮอร์โมนความเครียด อารมณ์ซึมเศร้า และความดันเลือดได้ด้วย
ให้ธรรมชาติบำบัด
การอาบป่าเป็นการเชื่อมโยงตัวเราเข้าเป็นส่วนหนึ่งกับธรรมชาติ จึงต่างกับการเดินป่าที่ต้องการสำรวจสิ่งรอบตัวระหว่างทาง ฉะนั้น การอาบป่าจึงใช้พื้นที่ไม่เยอะและไม่ได้มีจุดหมายปลายทางเหมือนการเดินป่า เพราะแค่เดินเข้าป่ามีสติกับการย่างก้าว และรู้สึกว่าได้อยู่ท่ามกลางธรรมชาติแล้ว จิตใจที่เริ่มนิ่งและบรรยากาศที่สงบรอบตัว เราจะเริ่มได้ยินเสียงนกร้อง เสียงน้ำไหล เสียงลมพัด ได้สูดความหอมของดอกไม้ ได้กลิ่นดินกลิ่นฝน ให้ปล่อยกายใจเป็นอิสระในการได้สัมผัสกับธรรมชาติ ณ ป่าแห่งนั้น ถอดรองเท้าแล้วลองเดินลงไปในลำธาร ความรู้สึกของเท้าที่เหยียบบนก้อนกรวด น้ำเย็นที่เราจุ่มเท้าลงไป มือแตะตะไคร่น้ำบนโขดหิน
คนและธรรมชาติ พึ่งพิงดูแลกันอย่างงดงาม
การทำหน้าที่พารู้คนรู้จักธรรมชาติผ่านกระบวนการอาบป่า โดยใช้ประโยชน์จากธรรมชาติในการบำบัดชีวิตและจิตใจได้อย่างสูงสุด การอาบป่านี้ยังคงดำเนินต่อไปอย่างเต็มที่เต็มแรงกายแรงใจที่มี ความคาดหวังของป๊าแอ๊ด ต่อ กิจกรรมการอาบป่าที่ทำ คืออยากให้ศาสตาร์ของการอาบป่านี้ ขยายไปในแต่ละพื้นที่ธรรมชาติในกาญจนบุรีเองหรือในแต่ละที่ของประเทศไทย อยากให้ใช้ทรัพยการธรรมชาติ ในแบบพึ่งพิงนี้ ทำให้เรารู้จักตนเอง และรู้จักธรรมชาติ รู้สึกขอบคุณธรรมชาติ ที่ ให้ประโยชน์ต่อเรา ในหลายๆด้าน ทั้งกายและใจ และเรายังได้ช่วยรักษาพื้นที่ป่าไม้ พื้นที่ธรรมชาติ เป็นการพึ่งพิงดูแลกันอย่างงดงาม
“ป้ามีความตั้งใจมุ่งมั่นเรื่องเดียวเลย แต่ละวัน ๆ ต้องเข้าไปอาบป่าแล้วกลับมาเขียนเรื่องราวเล่าสู่กันฟังในเฟซบุ๊ก อาบป่าเป็นยังไง ดียังไง สร้างความสุขอย่างไร คือพยายามที่จะขยายองค์ความรู้ให้ทุกคนรู้จักและมาใช้การอาบป่าดูแลสุขภาพของตัวเอง...ป้าฝันไกลไปถึงว่า ในอนาคตของประเทศไทย การอาบป่าคือการสาธารณสุขเชิงป้องกันได้ เป็นเชิงเวชศาสตร์ที่ป้องกันและดูแลสุขภาพได้ อยากให้เรามีศูนย์อาบป่าเหมือนที่ญี่ปุ่น อยากให้องค์ความรู้นี้กระเพื่อมเป็นวงกว้างที่ใคร ๆ ก็รู้จัก”
แม้การ “อาบป่า” ยังเป็นเรื่องใหม่ที่ป้าแอ๊ดกำลังพยายามให้ทุกคนได้รู้จักศาสตร์แห่งธรรมชาตินี้ ซึ่งนอกจากการสร้างบ้านกลางป่าและอาบป่าในเมืองกาญจน์ที่มีธรรมชาติป่าเขาสวยงามโดยมีการสนับสนุนจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย จังหวัดกาญจนบุรีแล้ว เรื่องเล่านี้ยังถูกบอกผ่านเฟซบุ๊กเพจ “บ้านกลางป่า Into The Forest” พร้อมไปกับการร่วมเป็นวิทยากรให้กับองค์กรต่าง ๆ เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้ที่ทำให้ตนเองสนุกและมีความสุขกับเรื่องเล่าของการอาบป่าในทุกวัน
_________
อ้างอิง : อาบป่า’ ไอเดียใหม่ที่ทำให้เราใส่ใจพื้นที่สีเขียว
https://www.dasta.or.th/th/article/1310
อาบป่าบำบัด
https://onceinlife.co/tipawan-addy
สัมภาษณ์ ป้าแอ๊ด – ทิพวัน ถือคำ
