นิทรรศการถือเป็นองค์ประกอบหลักที่สำคัญอย่างหนึ่งของพิพิธภัณฑ์ แต่ละพิพิธภัณฑ์จะมีการจัดแสดงนิทรรศการตามประเด็นต่าง ๆ ที่สอดคล้องกับบทบาทของพิพิธภัณฑ์นั้น ๆ ซึ่งจะถูกนำเสนอเป็นนิทรรศการหลักหรือนิทรรศการถาวรที่มีเวลาจัดแสดงหลายปีและนานครั้งถึงจะมีการเปลี่ยน นอกจากนี้ แต่ละพิพิธภัณฑ์ก็มักจะมีการจัดนิทรรศการประกอบขึ้นในช่วงต่าง ๆ ด้วย ในลักษณะของนิทรรศการพิเศษ นิทรรศการชั่วคราว หรือนิทรรศการหมุนเวียน ซึ่งจะมีกรอบระยะเวลาจัดแสดงที่ค่อนข้างสั้นในช่วงเวลาไม่กี่เดือนหรือบางนิทรรศการอาจจัดเพียงไม่กี่สัปดาห์ ซึ่งหากไม่สามารถไปเยี่ยมชมได้ทันเวลาก็อาจพลาดโอกาสในการเยี่ยมชมนิทรรศการนั้น ๆ ไป

        พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เป็นพิพิธภัณฑ์หนึ่งที่มักมีการจัดแสดงนิทรรศการพิเศษในประเด็นต่าง ๆ อยู่เป็นประจำซึ่งมีให้รับชมกันได้ทุกปีและในแต่ละปีก็อาจมีมากกว่าหนึ่งนิทรรศการ หากแต่นิทรรศเหล่านั้นมักจัดแสดงในระยะสั้นดังที่ได้กล่าวไปในข้างต้น ซึ่งเมื่อพลาดโอกาสเยี่ยมชมไปก็เป็นเรื่องที่น่าเสียดายอย่างยิ่ง แต่ทั้งนี้ แต่ละนิทรรศการของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนครที่จัดขึ้น มักจะมีการจัดพิมพ์หนังสือประกอบด้วยทำให้เมื่อพลาดชมนิทรรศการก็ยังสามารถติดตามได้จากหนังสือที่มีการจัดพิมพ์ แต่ถึงกระนั้นก็ดี การอ่านหนังสือก็คงไม่สามารถรับอรรถรสได้อย่างการได้เยี่ยมชมในนิทรรศการ

        แต่ในวันนี้ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ได้มีการจัดทำข้อมูลของนิทรรศการเหล่านั้นที่มากกว่าการจัดทำหนังสือ โดยการจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์เสมือนจริง (Virtual Museum) ที่ทำให้ผู้ชมสามารถเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ได้ทุกที่ทุกเวลา รวมถึงสามารถรับชมนิทรรศการพิเศษต่าง ๆ ได้แม้จะผ่านห้วงเวลาการจัดแสดงไปแล้วก็ตาม โดยสามารถรับชมได้ผ่าน 2 เว็บไซต์พิพิธภัณฑ์เสมือนจริงของกรมศิลปากร ได้แก่

        เว็บไซต์แรก คือ เว็บไซต์ "พิพิธภัณฑ์เสมือนจริง - Virtual Museum" ที่ http://www.virtualmuseum.finearts.go.th/bangkoknationalmuseums/index.php/th/exhibitions.html ซึ่งในเว็บไซต์นี้ เป็นพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงของพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติทั่วประเทศ ที่สามารถรับชมได้ทั้งนิทรรศการถาวรซึ่งเป็นนิทรรศการหลัก โดยจะเป็นชุดนิทรรศการเดิมก่อนมีการปรับปรุงใหม่ดังที่เห็นในปัจจุบัน และนิทรรศการพิเศษในเรื่องต่าง ๆ เช่น 

        - นิทรรศการ “เมื่อตะวันออกพบตะวันตก: พิพิธสมบัติพระราชา ณ วังหน้า” เป็นนิทรรศการเกี่ยวกับพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวในฐานะพระเจ้าแผ่นดินองค์ที่ 2 ในรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อันเป็นนิทรรศการพิเศษเนื่องในวันอนุรักษ์มรดกไทย ปี 2557 

        - นิทรรศการ “วิถีแห่งศรัทธาจากศิลปทัศน์ญี่ปุ่น” เป็นนิทรรศการเนื่องในโอกาสครบ 130 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยและญี่ปุ่น โดยจัดแสดงโบราณวัตถุศิลปวัถตุจากประเทศญี่ปุ่นกว่า 130 รายการ 

        - นิทรรศการ “พุทธปฏิมาวิจักษณ์จากภารตะสู่สุวรรณภูมิ” ในโอกาสครบรอบ 70 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยและอินเดีย และวาระครบรอบ 25 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างอินเดียกับกลุ่มประเทศอาเซียน 

ภาพที่ 1 นิทรรศการ “เมื่อตะวันออกพบตะวันตก: พิพิธสมบัติพระราชา ณ วังหน้า” 

ภาพที่ 2 นิทรรศการ “วิถีแห่งศรัทธาจากศิลปทัศน์ญี่ปุ่น”

ภาพที่ 3 นิทรรศการ “พุทธปฏิมาวิจักษณ์จากภารตะสู่สุวรรณภูมิ”

        ส่วนอีกหนึ่งเว็บไซต์ คือ เว็บไซต์ "Smart Museum" ที่ https://smartmuseum-v2.finearts.go.th/ ซึ่งกรมศิลปากรได้พัฒนาขึ้นใหม่เพื่อเป็นพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติทั่วประเทศ โดยในเว็บไซต์นี้มีนิทรรศการพิเศษให้สามารถรับชม เช่น

        - นิทรรศการ “อาโรคยปณิธาน: ความปรารถนาที่จะให้ปวงมนุษยชาติพ้นจากโรค” นิทรรศการเกี่ยวกับพัฒนาการการรักษาโรคและการแพทย์ในสังคมไทย เนื่องในวันอนุรักษ์มรดกไทย ปี 2565 

        - นิทรรศการ “เซรามิกแห่งแหลมทองและแดนอาทิตย์อุทัย: สานตำนานสายใยไม่เสื่อมคลายในพาณิชยวัฒนธรรมโลก” นิทรรศการเกี่ยวกับเซรามิกในสุวรรณภูมิและประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจัดเทิดพระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง 

        - นิทรรศการ “ฟิล์มกระจก: เรื่องราวเหนือกาลเวลา” เฉลิมฉลองในโอกาสที่ภาพถ่ายฟิล์มกระจกฉบับหอสมุดพระวชิรญาณได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก 

ภาพที่ 4 นิทรรศการ “อาโรคยปณิธาน: ความปรารถนาที่จะให้ปวงมนุษยชาติพ้นจากโรค”

ภาพที่ 5 นิทรรศการ “เซรามิกแห่งแหลมทองและแดนอาทิตย์อุทัย: สานตำนานสายใยไม่เสื่อมคลายในพาณิชยวัฒนธรรมโลก” 

ภาพที่ 6 นิทรรศการ “ฟิล์มกระจก: เรื่องราวเหนือกาลเวลา”

        การรับชมนิทรรศการพิเศษในโลกเสมือนจริงนี้ สร้างประสบการณ์ที่น่าสนใจได้มากกว่าการอ่านจากหนังสือหรือการชมภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหวทั่วไป ซึ่งการชมบนพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงสามารถจำลองให้เราสามารถเดินชมไปตามจุดต่าง ๆ ของนิทรรศการเสมือนเรากำลังเดินชมอยู่ในนิทรรศการจริง สามารถเลือกกดรับชมข้อมูลนิทรรศการซึ่งอ่านเห็นได้อย่างชัดเจนหรือกดเลือกชมวัตถุที่จัดแสดงอยู่ได้ ซึ่งบางนิทรรศการหรือวัตถุบางชิ้นยังสามารถรับชมได้แบบหมุนรอบ 360 องศาได้ด้วย และบางนิทรรศการยังได้มีการเพิ่มการบรรยายด้วยเสียงที่สามารถรับฟังไปพร้อมกับการชมนิทรรศการหรือวัตถุจัดแสดง      

        นิทรรศการพิเศษบนพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงเหล่านั้น ทำให้ได้ย้อนกลับไปเยี่ยมชมนิทรรศการในอดีตที่แม้จะเคยได้รับชมจากนิทรรศการจริง ๆ แล้ว ซึ่งทำให้ได้มาตามเก็บรายละเอียดของนิทรรศการอีกครั้งในวันที่ไม่มีโอกาสได้รับชมจริงที่พิพิธภัณฑ์ และยังทำให้ได้รับชมอีกหลายนิทรรศการที่อยู่นอกการรับรู้ซึ่งเมื่อรับทราบก็ผ่านพ้นห่วงการจัดแสดงไปแล้ว พิพิธภัณฑ์เสมือนจริงเหล่านี้จึงทำให้ได้ย้อนไปรับชมนิทรรศการเหล่านั้นด้วย ทั้งนี้ ยังถือเป็นโอกาสอันดีที่ทำให้คนที่อยู่ไกลไม่สะดวกมาชมนิทรรศการจริง ณ พิพิธภัณฑสถานในกรุงเทพ ได้รับชมทางไกลที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายเพียงแค่ใช้ปลายนิ้วสัมผัสบนสมาร์ทโฟนส่วนตัว

        ถึงอย่างไรก็ตาม แม้การรับชมนิทรรศการบนพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงจะไม่สามารถสร้างสุนทรียรสได้เสมือนกับการเดินชมนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์จริง แต่เมื่อไม่มีโอกาสที่จะสามารถรับชมนิทรรศการเหล่านั้นได้ในพิพิธภัณฑ์ได้อีกแล้ว การเยี่ยมชมบนโลกเสมือนจริงก็คงเป็นทางเลือกที่สร้างประสบการณ์ได้ใกล้เคียงกับการรับชมในพิพิธภัณฑ์จริงได้ดีที่สุด