“ข้าวโซยเวียดนาม” ข้าวเหนียว 5 รสชาติ จากคาวไปหวานในจานเดียว

“ข้าวโซยเวียดนาม” 

ข้าวเหนียว 5 รสชาติ จากคาวไปหวานในจานเดียว

                “ข้าว” เป็นอาหารหลักของประเทศไทยและประเทศเวียดนาม และมีบทบาทสําคัญต่อความม่ันคงทางอาหารและความเสถียรภาพทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของประเทศเวียดนาม จากข้อมูลวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2564 ข้าวเป็นพืชหลักและอาหารหลักของประเทศเวียดนาม รวมถึงประชากรเวียดนามถึง 97.6 ล้านคน และข้าวเหนียวเวียดนาม ก็ได้เดินทางมาที่ประเทศไทยและในนครพนม ตั้งแต่ยุคที่ชาวเวียดนามได้เคลื่อนย้ายมาอยู่ในประเทศไทย โดยเฉพาะในยุคสงคราม

                อ้างอิงข้อมูลจาก “กระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา” (United States Department of Agriculture: USDA) เผยว่า ข้าวเป็นแหล่งรายได้ท่ีสําคัญของชาวนาเวียดนามมากกว่า 60 ล้านคน แม้จะมีแนวโน้มว่าพื้นที่เพาะปลูกข้าวของเวียดนามจะลดลงก็ตาม แต่ผลผลิตข้าวกลับเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากอัตราผลผลิตต่อไร่มีการเพ่ิมขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงระยะปีพ.ศ. 2551 - 2561 ซึ่งเวียดนามมีผลผลิตข้าวเพิ่มขึ้นจาก 38.7 ล้านตัน เป็น 44 ล้านตันข้าวเปลือก นั่นเพราะเวียดนามมีการพัฒนาระบบชลประทาน แหล่งท่ีดินเพาะปลูก การเปล่ียนแปลงและพัฒนาของเทคโนโลยีในการช่วยผลผลิต จึงเป็นที่มาของอาหารเวียดนามตั้งแต่อดีต ที่มักจะมีแป้งซึ่งเป็นผลผลิตที่แปรรูปจากข้าวในเกือบทุกเมนูอาหารเวียดนาม จึงเป็นอีกหนึ่งเมนูอาหารเวียดนามที่ทำได้ตลอดทั้งปี

                และ“ข้าวโซย” (Xôi) หรือ “ข้าวเหนียวเวียดนาม 5 รส 5 สี” เป็นข้าวเหนียวนึ่งใบตอง เป็นหนึ่งในเมนูอาหารเวียดนามในนครพนม ที่ไม่ได้กินให้แค่ได้รสอร่อยและอิ่มท้องเท่านั้น แต่ยังเป็นเมนูอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เพราะมีส่วนผสมจากธัญพืช ใครได้ชิมมักจะติดใจ แต่ก็ใช่ว่าจะหารับประทานได้ง่ายเหมือนกับเมนูอาหารเวียดนามอื่น ๆ เพราะไม่ได้มีขายกันทุกร้านนั่นเอง ด้วยเพราะมีขั้นตอนและกระบวนการหลายขั้นตอน รวมถึงเวลา และความชำนาญและความพิถีพิถันในการทำ และถ้าจะเล่าถึง “ข้าวโซย” แบบให้เห็นภาพง่าย ๆ ก็คือ คำว่า “โซย” ก็คือ “ข้าวเหนียว” เป็นภาษาใหม่ที่คนพื้นถิ่นเรียกผสมภาษาไทยและภาษาเวียดนาม นำมานึ่งใส่ไส้ธัญพืชต่าง ๆ เช่น ถั่วเขียว งา มะพร้าว และน้ำตาล จะมีลักษณะเป็นอาหารคาวและอาหารหวานในจานเดียว รสชาติจึงจะมีทั้งรสเค็มและรสหวาน

                โดยมี “โซยหว่อ” ก็คือ “ข้าวเหนียวนึ่งผสมถั่วเขียว” โรยกากหมูและหอมเจียว ส่วน “โซยโง” คือ “ข้าวเหนียวผสมธัญพืช" เช่น ข้าวโพด ลูกเดือย โรยงาคั่ว ถั่ว ส่วน “โซยหว่าง” คือ “ข้าวเหนียวที่มีรสหวาน มีสีเหลืองด้วยการผสมขมิ้น โรยน้ำตาลทราย งาคั่ว และมะพร้าวขูด” และในนครพนมจะมี “ข้าวเหนียวดำโรยน้ำตาลมะพร้าวขูด” และ “ข้าวเหนียวใบเตยโรยน้ำตาลมะพร้าวขูด” ให้ได้ชิมรวมเป็นข้าวโซย 5 รส ทั้งคาวและหวานในจานเดียวอีกด้วย

        ซึ่งชาวเวียดนามในนครพนม ก็มีเคล็ดลับที่แตกต่างกันไปในการทำข้าวโซยให้อร่อย ตั้งแต่การเลือกข้าวเหนียว ที่จะต้องเลือกใช้ข้าวเหนียวกลางปี และบางคนจะเลือกใช้ข้าวเหนียวเคี้ยวงูของจังหวัดเชียงราย เพราะเป็นข้าวเหนียวที่นุ่ม อร่อย และมีเม็ดสวย จนกระทั่งขั้นตอนการล้างข้าวเหนียวก็สำคัญเช่นกัน คือต้องล้างน้ำเปล่าหลายครั้ง จนน้ำซาวใสสะอาด และต้องล้างอย่างเบามือ เพื่อป้องกันไม่ให้เม็ดข้าวแตก หัก เวลานำมานึ่งจะได้เม็ดข้าวที่เรียงสวยงาม นอกจากนั้น ส่วนผสมอื่น ๆ เช่น ธัญพืชต่าง ๆ อาทิ งา จะเลือกเป็นงาขาว และต้องคั่วสดใหม่ทุกวันไม่ใช้ที่เก็บไว้ค้างคืน เพราะจะทำให้รสชาติและความหอมลดลง ส่วนน้ำตาล จะใช้เป็นน้ำตาลทรายเม็ดละเอียด เพราะเข้ากันได้ดีกับข้าวเหนียว เป็นต้น

ถ้ามองในแง่ของการพัฒนาการ การเดินทางของ “ข้าวโซยในนครพนม” หลายคนคาดการณ์ว่า ในอนาคตอาจจะมีจำนวนรสชาติและสีสันเพิ่มขึ้น เพราะนครพนมเป็นจังหวัดที่ปลูกข้าวและรับประทานข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก จึงมีการดัดแปลงข้าวเหนียวมาทำเมนูต่าง ๆ อยู่ตลอดเวลานั่นเอง