Tirana City Lab เส้นทางสู่เมืองสีเขียวและอนาคตที่ยั่งยืน

ติรานา (Tirana) เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดทั้งในด้านประชากรและพื้นที่ของแอลเบเนีย รวมถึงเป็นต้นแบบของเมืองที่กำลังพัฒนาสู่การเป็นเมืองยั่งยืนอย่างสมบูรณ์

หากมองภาพรวมของประเทศ ปี 2023 อัลบาเนียปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ทั้งหมด 4.592 เมกะตัน ซึ่งอยู่ในอันดับที่ 50 จาก 184 ประเทศ ตามลำดับจากประเทศที่ปล่อยมลพิษน้อยไปมาก และถ้าเทียบกับปีก่อนหน้า อัลบาเนียปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ต่อ GDP อยู่ที่ 0.09 กิโลกรัมต่อ 1,000 ดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งลดลงจากปี 2022 สะท้อนถึงการพัฒนาเศรษฐกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

หนึ่งในโครงการหลักของเมือง ก็คือ Circular City Labs (CCL) ที่นำเสนอแนวทางใหม่ในการจัดการขยะและส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน อีกทั้งยังสนับสนุนบทบาทความเป็นหญิงและเปิดโอกาสให้ประชาชนมาร่วมออกแบบเมืองไปด้วยกัน

แพลตฟอร์มสนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียน

Circular City Labs เป็นแพลตฟอร์มนวัตกรรมที่สนับสนุนแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) โดยเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าไปพร้อมกับการสร้างระบบที่เมืองสามารถพึ่งพาตนเองได้ โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลเยอรมนี (BMZ) และดำเนินการโดยองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของเยอรมัน (GIZ) ระหว่างปี 2023-2025 มีเป้าหมายหลักในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกผ่านการป้องกันขยะตั้งแต่ต้นทาง โดยเฉพาะการพัฒนาระบบบรรจุภัณฑ์ที่นำกลับมาใช้ซ้ำได้

อีกทั้งเป็นโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากการดำเนินงานของ Circular City Labs อาศัยความร่วมมือจากพันธมิตรที่แข็งแกร่งในท้องถิ่น ทั้ง Destil Creative Hub, Co-PLAN (สถาบันพัฒนาที่อยู่อาศัย), POLIS University และ CrazyTown Finland ผู้เชี่ยวชาญด้านนวัตกรรม ซึ่งจะร่วมกันสร้างระบบสนับสนุนแบบครบวงจร 

รวมถึงมีการออกแบบการทำงานที่ครอบคลุมทุกภาคส่วนของสังคม โดยเน้นไปที่ธุรกิจท้องถิ่น โดยเฉพาะในกลุ่มโรงแรม ร้านอาหาร และร้านกาแฟ รวมถึงสตาร์ทอัพและผู้ประกอบการที่มีแนวคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับระบบบรรจุภัณฑ์ที่นำกลับมาใช้ซ้ำ นอกจากนี้ ยังทำงานอย่างใกล้ชิดกับหน่วยงานบริหารเมือง สถาบันการศึกษา และภาคประชาสังคม เพื่อสร้างระบบนิเวศที่เอื้อต่อการพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียน

ที่สำคัญ โครงการมีนโยบายพัฒนาแบบสตรีนิยม มุ่งสนับสนุนผู้ประกอบการหญิงและธุรกิจที่นำโดยผู้หญิง เพื่อสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจที่เท่าเทียม การส่งเสริมบทบาทของผู้หญิงในเศรษฐกิจหมุนเวียนไม่เพียงช่วยสร้างความเท่าเทียมทางเพศ แต่ยังช่วยเพิ่มมุมมองและนวัตกรรมใหม่ๆ ในการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม

และยังมี Circular City Labs-Tirana 33 Hours Hackathon ที่เปิดโอกาสให้บุคคลที่สนใจมาสร้างพันธมิตรออกแบบแนวทางแก้ปัญหาของเมืองอีกด้วย

ตอบรับนโยบายเมืองสีเขียว

Circular City Labs ไม่ได้ทำงานเพียงลำพัง แต่เป็นส่วนหนึ่งของวิสัยทัศน์ที่ใหญ่กว่าในการพัฒนาติรานาสู่การเป็นเมืองสีเขียว โดยทำงานควบคู่ไปกับแผนการเดินทางในเมืองอย่างยั่งยืน (SUMP) ที่มุ่งพัฒนาระบบขนส่งสะอาด และโครงการส่งเสริมยานพาหนะไฟฟ้า ประกอบด้วย

• ระบบขนส่งที่ยั่งยืนและการใช้รถยนต์ไฟฟ้า  
  ผลักดันให้ติรานาเปลี่ยนมาใช้พาหนะพลังงานสะอาด เช่น ‘รถไฟฟ้า’ ในอุตสาหกรรมแท็กซี่ ที่ชื่อว่า เช่น Bee Taxi Tirana ที่เป็นหนึ่งในผู้ให้บริการแท็กซี่ไฟฟ้ารายแรกของเมือง การเปลี่ยนแปลงนี้ช่วยลดการปล่อยมลพิษทางอากาศและเสียง ซึ่งมีผลดีต่อคุณภาพชีวิตของประชาชน รวมถึง ‘Tirana Bike’ บริการจักรยานเช่าสาธารณะเพื่อกระตุ้นให้ประชาชนหันมาใช้การเดินทางที่ไม่ปล่อยมลพิษ
• การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ  
  Circular City Labs ยังส่งเสริมการรีไซเคิลและลดขยะโดยสร้างระบบแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง นำขยะพลาสติกมารีไซเคิลสำหรับก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนนที่ทำจากพลาสติกรีไซเคิล ซึ่งมีความทนทานและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
• การเพิ่มพื้นที่สีเขียวและการปลูกต้นไม้ 
  หนึ่งในโครงการที่สำคัญของติรานาคือ Orbital Forest ซึ่งตั้งเป้าปลูกต้นไม้สองล้านต้นรอบเมือง เพื่อช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และเพิ่มพื้นที่สีเขียว โครงการนี้สอดคล้องกับเป้าหมายของ Circular City Labs ในการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมชาติมากขึ้น ลดอุณหภูมิในเมือง และเพิ่มคุณภาพอากาศให้ดีขึ้น

ความท้าทายเพื่อเดินสู่เป้าหมายเมืองยั่งยืน

ขณะเดียวกัน แม้ว่า Circular City Labs จะช่วยให้ติรานาก้าวไปสู่ความยั่งยืน แต่ยังคงมีความท้าทายหลายประการ ด้วยจำนวนประชากรเกือบหนึ่งล้านคน เมืองนี้ต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆ เช่น การขยายตัวของเมืองที่รวดเร็ว มลพิษทางอากาศ และผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพื่อรับมือกับความท้าทายเหล่านี้

ยังไม่นับรวมกับการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานสำหรับรถยนต์ไฟฟ้า การพัฒนาเครือข่ายพลังงานหมุนเวียน และการสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนปรับเปลี่ยนพฤติกรรม แต่อย่างไรก็ตาม การร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน จะเป็นกุญแจสำคัญในการขับเคลื่อนเมืองสู่เป้าหมายได้สำเร็จ

Tirana กำลังก้าวไปสู่การเป็นเมืองสีเขียวที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมและความร่วมมือของประชาชน โครงการ Circular City Labs เป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้เมืองสามารถเปลี่ยนผ่านไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน ลดมลพิษ และเพิ่มคุณภาพชีวิตของประชาชน หากเมืองสามารถเดินหน้าตามแผนได้ต่อไป ไม่เพียงแต่จะกลายเป็นต้นแบบให้กับเมืองอื่นๆ ในยุโรป แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของเมืองที่พัฒนาอย่างยั่งยืนในศตวรรษที่ 21 อีกด้วย

ข้อมูลอ้างอิง :

• ccl-tirana.al/home
• citylab.al/
• countryeconomy.com/energy-and-environment/co2-emissions/albania#:~:text=CO2%20emissions%20in%202023%20were%204.592%20megatons%2C,made%20up%20of%20184%20countries%2C%20in%20which
• energypedia.info/wiki/Albania_Energy_Situation#Energy_Situation
• TRT Trasporti e Territorio. (2020). Sustainable urban mobility plan for the city of Tirana – Volume II - The Plan. Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.
• www.creative-city-berlin.de/de/events/event/how-tirana-is-trying-to-become-europes-greenest-and-carbon-free-capital/7689468/
• www.interregeurope.eu/rec4eu/news-and-events/news/albania-2030-towards-100-res-production-consumption