มวยไทยถือเป็นกีฬาคู่บ้านคู่เมืองมายาวนาน นักมวยไทยหลายคนสร้างชื่อเสียงให้ประเทศโดยต่อยอดไปชกมวยสากล ประสบความสำเร็จทั้งในกีฬาโอลิมปิกและในสถาบันมวยนานาชาติมาหลายยุคหลายสมัย  

แต่ภาพจำที่สังคมไทยมองนักมวยไทย มักไม่ได้รับการยอมรับเหมือนกับนักกีฬาอาชีพชนิดอื่น แต่ถูกมองว่าเป็นผู้ใช้แรงงานที่ยากจน และถูกวงการธุรกิจกีฬามวยไทยหาประโยชน์จากการแข่งขัน 

คำเปรียบเปรยที่เรียกนักมวยไทยว่า “หมาล่าเนื้อ” ไม่ว่าจะเป็นการพนันมวย การล้มมวย วางยานักมวย ซึ่งลักษณะการกระทำเหล่านี้ เกิดมาหลายยุคหลายสมัยสืบต่อกันมา ส่งผลให้นักมวยไทยถูกปฏิบัติต่ำกว่าความเป็นมนุษย์ และยังทำลายความเสมอภาคแห่งโอกาสในการทำงานและการกำหนดเจตจำนงในการดำเนินชีวิตของตัวเอง

จากวิทยานิพนธ์เรื่อง “มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยอาชีพในประเทศไทย” โดย กานต์ ศรีอรุณ, นิติศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2562 ที่ศึกษาชีวิตนักมวยไทยโดยสัมภาษณ์กลุ่มบุคคลในวงการมวยไทยอาชีพ และผู้ทรงคุณวุฒิทางกฎหมายเกี่ยวกับมาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยไทยอาชีพ พบข้อค้นพบที่น่าสนใจดังต่อไปนี้

อาชีพเสี่ยงต่อผลกระทบทางร่างกายโดยเฉพาะ “กระทบกระเทือนทางสมอง”

งานศึกษาชิ้นนี้ระบุว่า นักมวย เป็นอาชีพที่เสี่ยงภัยสูง แต่กลับถูกละเลยด้านความปลอดภัย การชกมวยแต่ละครั้งจะนำมาซึ่งการบาดเจ็บและป่วยสะสม หากปล่อยละเลยนานๆ จะยิ่งเสี่ยงต่อสมอง กระเทือนระบบการมองเห็น และยังมีกรณีที่เสียชีวิตขณะชกหรือหลังจากชกด้วย

แม้ภาครัฐพยายามแก้ปัญหาด้วยการออกพระราชบัญญัติกีฬามวย พ.ศ. 2542 แต่มีข้อสังเกตว่ากฎหมายฉบับนี้อาจจะยังไม่ใช่บทสรุปที่สามารถแก้ปัญหาสุขภาพอนามัยของนักมวยได้

ผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ระบุว่า การกระทบกระเทือนทางสมองที่มีสาเหตุมาจากการถูกกระแทกหรือปะทะในการแข่งขันจนเกิดอาการเลือดคั่งในสมอง เพราะเส้นเลือดดำที่สมองฉีกขาดหรือแตก หรือในกรณีที่เส้นเลือดไม่ฉีกขาด สมองจะเกิดอาการที่เรียกว่า “สมองช้ำ” ซึ่งส่งผลต่อระบบความจำของนักมวย

ความหนักเบาของอาการขึ้นอยู่กับแรงกระแทกหรือความถี่ของอาวุธของนักมวยที่กระแทกในบริเวณ ว่าเป็นจุดสำคัญหรือไม่ เมื่อสมองถูกกระแทก ภายในสมองจะเกิดแรงเฉื่อยขึ้น ส่งผลให้การเคลื่อนที่ระหว่างสมองและกะโหลกที่ห่อหุ้มสมองเป็นไปไม่พร้อมกัน สมองอาจเคลื่อนที่ไปช้ากว่ากะโหลกหรือกะโหลกอาจเคลื่อนที่ไปช้ากว่าสมอง ทำให้เส้นเลือดดำที่เชื่อมระหว่างสมองและชั้นเยื่อหุ้มใต้สมองเกิดการยืดออก นำไปสู่การฉีกขาด จนเกิดอาการเลือดออกในสมองและคั่งสะสม อาการจะเริ่มหนักขึ้นอย่างรวดเร็วจนอาจเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

แต่ในกีฬามวยไทย กลับมีอุปกรณ์ที่ใช้ป้องกันเพื่อรักษาความปลอดภัยที่น้อยมากเมื่อเทียบกับกีฬาชนิดอื่น โดยเฉพาะกีฬาที่เป็นศิลปะการต่อสู้ เช่น คาราเต้ หรือเทควันโด ฯลฯ ทั้งที่อาชีพนักมวยเป็นการแข่งขันที่มีกติกาเน้นความรุนแรงและการปะทะกันโดยตรง ซึ่งแตกต่างจากกีฬาอาชีพชนิดอื่น จึงเป็นอาชีพที่เสี่ยงมาก

ความกดดันจากสภาพชีวิตความเป็นอยู่และการทำงาน

งานศึกษาชิ้นนี้ชี้ว่า นักมวยไทยเป็นอาชีพที่มีสภาพความเป็นอยู่ที่มีความกดดันแตกต่างจากกีฬาอาชีพชนิดอื่น เหตุเพราะนักมวยอาชีพส่วนใหญ่จะเป็นบุคคลที่มาจากต่างจังหวัดโดยเฉพาะจังหวัดในภาคอีสาน มีฐานะยากจนและมีความรู้น้อย ซึ่งการเข้ามาเป็นนักมวยอาชีพ ก็เพื่อสร้างโอกาสให้คุณภาพชีวิตทั้งของตนเองและครอบครัว

ในกรณีนักมวยที่เป็นเยาวชน ผู้ปกครองนิยมส่งบุตรหลานมาฝึกหัดมวยไทย และเข้าแข่งขันเพื่อนำรายได้มาจุนเจือครอบครัว รายได้ของนักมวยจะประกอบด้วยเงินค่าตัว และรางวัลพิเศษ ซึ่งการที่นักมวยจะมีรายได้เหล่านี้ จะต้องพยายามฝึกฝนเพื่อให้แข่งชนะ จึงจะทำให้ค่าตัวสูงขึ้นเรื่อยๆ รวมทั้งเงินเดิมพันและรางวัลพิเศษก็เพิ่มตามมา

รายจ่ายของนักมวย ส่วนมากเจ้าของค่ายมวยจะเป็นผู้รับผิดชอบ ทำให้ชีวิตในค่ายมวยระหว่างช่วงเวลาการฝึกซ้อมที่เข้มงวดนั้น นักมวยไทยอาชีพจะต้องอยู่ภายใต้อำนาจการบังคับบัญชาของหัวหน้าค่ายอยู่ตลอดเวลาซึ่งอาจทำให้เสรีภาพในการใช้ชีวิตความเป็นอยู่ถูกลดทอนลง ซึ่งนักมวยก็ให้ความยินยอมเพื่อประโยชน์จากการประหยัดค่าใช้จ่าย และเพื่อให้มีเวลาในการฝึกซ้อมซึ่งหากเปรียบเทียบกับนักกีฬาอาชีพชนิดอื่นที่แม้จะมีการพักอาศัยในสถานที่ฝึกซ้อมบ้าง แต่ก็เพียงช่วงเก็บตัวเพื่อฝึกซ้อมในช่วงระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น

 การละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์นักมวยไทย ต้นเหตุจาก “การพนัน”

การศึกษาชิ้นนี้พบว่า พฤติกรรมที่เข้าข่ายละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยไทยอาชีพ มีความเชื่อมโยงจาก “การพนันมวย” ซึ่งมีทั้งการแทรกแซงการแข่งขัน การล้มมวย และการวางยานักมวย

 การแทรกแซงการแข่งขันของนักพนัน

นักพนันเป็นผู้ที่มีอิทธิพลอย่างมาก เพราะเป็นกลุ่มบุคคลที่ซื้อตั๋วเข้าชมการแข่งขันมวยไทยอาชีพมากที่สุด

ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ฝึกสอนมวยไทยอาชีพ กลุ่มนักพนันส่วนมาก เป็นผู้ที่มีอิทธิพลในวงการมวยไทยอาชีพ เช่นในกรณีที่นักมวยฝ่ายที่ถือข้างพนันเสียเปรียบ กลุ่มคนพวกนี้ก็จะเข้าแทรกแซงการแข่งขัน ด้วยการกดดันกรรมการให้คะแนนเอนเอียงไป

เมื่อเป็นแบบนี้ ไม่ว่านักมวยจะพยายามแข่งขันอย่างเต็มความสามารถและสุจริตเพียงใด ก็จะถูกนักพนันควบคุมให้ผลการแข่งขันเป็นไปอย่างที่ตนต้องการ ทำให้คุณค่าของมนุษย์ถูกเปลี่ยนแปลงให้กลายเป็นมูลค่าของทรัพย์สินเพื่อการพนัน พฤติกรรมดังกล่าวถือเป็นการย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยไทย

 การจ้างล้มมวย

จ้างล้มมวย คือการให้นักมวยชกตามผลที่ตนเองต้องการ เพราะผลประโยชน์ที่จะได้รับทางด้านทรัพย์สิน และเงินทอง ถือเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยามในอาชีพนักมวยไทย

จากการสัมภาษณ์ผู้ฝึกสอนกีฬามวยไทยอาชีพ ให้ความเห็นไว้ว่า นักมวยบางรายที่ยอมล้มมวยแต่เนื่องจากกลัวไม่แนบเนียน จึงยอมกินยาที่ปนเปื้อนมาในน้ำดื่มเพื่อให้แนบเนียนเหมือนกับว่าแพ้การแข่งขันจริงๆ

 การวางยานักมวย

การวางยานักมวย เป็นพฤติกรรมที่นิยมทำกันในกรณีนักมวยไม่ยอมรับจ้างล้มมวย เพราะการจ้างนักมวยล้มนั้นยุ่งยากและใช้เงินเยอะ และเสี่ยงต่อการถูกเปิดโปง แต่การจ้างคนไปวางยานั้นลงทุนน้อยและจับผู้กระทำผิดได้ยาก

วิธีวางยา จะเป็นการผสมยาในอาหารหรือน้ำให้นักมวยกินหลังจากชั่งน้ำหนักเสร็จ โดยนักมวยที่ถูกวางยาจะมีอาการอ่อนแรงตามขนาดของยาที่วางลงไป ถือเป็นอันตรายต่อนักมวยไทยอาชีพ

ยาบางชนิดอาจทำให้นักมวยถ่ายปัสสาวะไม่หยุดทำให้นักมวยเกิดภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง ซึ่งอาจเกิดอันตรายถึงแก่ชีวิต

การวางยานักมวย เป็นพฤติกรรมที่ทำให้นักมวยถูกลดศักดิ์ศรี ถูกกระทำเยี่ยงวัตถุ โดยไม่มีการคำนึงถึงชีวิตของนักมวยไทยอาชีพ

 เสนอแยกการพนันออกจากกีฬามวยไทย

งานศึกษาชิ้นนี้มีข้อเสนอว่า การพนันมวยเป็นบ่อเกิดที่ทำให้เกิดการละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยไทยอาชีพ จึงมีข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหา โดยใช้มาตรการทางกฎหมายได้ 2 แนวทาง

1. ยกเลิกการอนุญาตให้พนันมวย โดยเสนอให้ยกเลิกบทบัญญัติในกฎกระทรวงมหาดไทยฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2503) ข้อ 4 ที่ออกตามความในพระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 มาตรา 4 วรรคสาม ในเรื่องการอนุญาตให้เล่นพนันมวย

โดยบัญญัติมาตรการทางกฎหมายเป็นข้อห้าม และการเพิ่มบทลงโทษกรณีมีผู้ลักลอบเล่นการพนันให้ได้รับบทลงโทษที่รุนแรงขึ้น ทั้งโทษจำคุกและการเปรียบเทียบปรับ เพื่อให้เห็นว่า การลักลอบเล่นพนันเป็นเรื่องที่ได้ไม่คุ้มเสีย

รวมถึงกำหนดให้อำนาจและหน้าที่ให้มีเจ้าหน้าที่ควบคุมดูแลไม่ให้มีการพนันมวยเกิดขึ้น

งานวิทยานิพนธ์ชิ้นนี้ยังเสนอไปถึงขั้นที่ว่า ให้รัฐเป็นผู้จัดการแข่งขัน เพราะไม่เช่นนั้น กลุ่มนักพนันจะแทรกแซงการแข่งขันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และจำเป็นต้องจัดการแข่งขันชกมวยในรูปแบบที่ไม่หวังผลตอบแทนจากการขายตั๋วเข้าชมเพียงอย่างเดียว แต่รัฐสามารถหารายได้จากการรับโฆษณาสินค้าหรือบริการต่างๆ ในระหว่างการแข่งขันเหมือนกับการแข่งขันกีฬาอาชีพชนิดอื่นๆ

2. แยกการพนันมวยออกจากการแข่งขันกีฬามวย

หากพิจารณาในอีกแง่มุมหนึ่ง สิ่งที่เรียกว่าการพนันกีฬานั้นมีอยู่ทั่วโลก และการพนันบางชนิดก็มีกฎหมายที่อนุญาตให้เล่นได้ กีฬามวยไทยก็เช่นกัน

เพียงแต่ว่าการพนันในกีฬามวยไทยนั้นอันตรายมาก เพราะเป็นการต่อสู้โดยปะทะกันโดยตรง และใช้อุปกรณ์ป้องกันน้อยมาก ดังนั้น หากจะให้การพนันมวยมีอยู่ต่อไป จำเป็นต้องแยกการพนันมวยออกจากเกมกีฬามวยให้ได้

หากนำการพนันมวยมารวมกับเกมกีฬามวยแนวโน้มที่จะทำให้ความรุนแรงในการแข่งขันจะมีสูงมากโดยเฉพาะกรณีที่นักพนันสร้างแรงกระตุ้นให้นักมวยใช้ความรุนแรงในทางที่ผิด เช่น การให้เงินหรือทรัพย์สินพิเศษนอกเหนือจากรางวัลที่กำหนดไว้ในการแข่งขันว่าหากชนะน็อกอีกฝ่าย เพื่อให้ได้ผลพนันอย่างที่ตัวเองต้องการ

วิทยานิพนธ์ชิ้นนี้เสนอว่า การจะแยกการพนันออกจากเกมกีฬาได้ รัฐจะต้องเป็นผู้จัดการพนัน และควบคุมอย่างเข้มงวด โดยกำหนดมาตรการทางกฎหมายเพิ่มเติม เช่น จัดเป็นพื้นที่ให้สำหรับเล่นพนันโดยเฉพาะ ไม่ให้เดิมพันกันในบริเวณสนามแข่งขัน หรือจัดเป็นพื้นที่โดยถ่ายทอดสดการแข่งขันทางโทรทัศน์เพื่อป้องกันไม่ให้นักพนันเข้ามาแทรกแซงการแข่งขันของนักมวยหน้าเวที เช่น ข่มขู่ หรือกระทำการใดๆ ที่จะไปสร้างแรงจูงใจ หรือกดดันต่อสภาพจิตใจของนักมวยในช่วงเวลาการแข่งขัน

ดาวน์โหลดวิทยานิพนธ์นี้ได้ที่:

มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของนักมวยไทยอาชีพในประเทศไทย (กานต์ ศรีอรุณ, นิติศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2562) http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/69584